بسمه تعالی

«الَّذینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ میثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ، کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ کُنْتُمْ أَمْواتاً فَأَحْیاکُمْ ثُمَّ یُمیتُکُمْ ثُمَّ یُحْییکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ»^[1]

خسارت دیدن مفسدین عالم

خسارت­دیدگان حقیقی عالم، آن کسانی هستند که با امر ذوالجلال والاکرام مخالفت کنند. آن­ها تصوّر می­کنند اگر با امر خدا، پیامبر و اولیاء خدا مخالفت کنند، می­توانند فسادی ایجاد کنند؛ در حالی که خسارت دیده­اند «أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ».

در عالم نشان داده شده هرکسی که خواست به دین ضربه بزند، جز این که ریشه خودش را از بین برد، چیز دیگری عایدش نشد. سلمان رشدی ملعون را ببینید. الآن سال­های سال است در کشور کفر در محاصره است و مدام در ترس و اضطراب است.

خسارت دیدگان عالم همان کسانی هستند که می­خواهند خلاف امر پروردگار عالم عمل کنند و در زمین فساد می­کنند. این­ها فکر می­کنند با فسادشان بر دین فائق می­آیند و احساس می­کنند هرچه مفسده بیشتری راه بیاندازند، برنده­اند؛ در حالی که اشتباه می­کنند و خودشان خسارت می­بینند.

عذابی از باب رحمت و دلسوزی!

البته با این که پروردگار عالم جزایشان را فردای قیامت به آن­ها می­دهد امّا این مطلب هم هست که اگر فسادی در زمین کند، مع­الأسف تر و خشک با هم می­سوزند. همان­طور که پروردگار عالم بیان می­فرمایند: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ»^[2] لذا اگر این فساد دامن­گیر می­شود، به این خاطر است که این عامل برای توبه کردن می­شود تا شاید برگردند.

پس قرآن می­فرماید: کسانی که فسادگر هستند، یکی از خصائصشان این است که می­خواهند آیات الهی را واژگون جلوه بدهند و با پروردگار عالم مبارزه می­کنند امّا این فساد گریبان­گیرشان می­شود و براساس این فساد، عذاب می­بینند.

دلیل عذاب هم این است که خدا دوستشان دارد و می­خواهد برگردند. به عنوان مثال در همین آیه که اشاره کردیم، خداوند می­فرماید: «ظَهَرَ الْفَسادُ» ظاهر می­شود فساد، «فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ» در خشکی و دریا، «بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ» به وسیله انسان­ها، «لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا» امّا پروردگار عالم به واسطه اعمالی که این­ها انجام می­دهند - تازه تمام اعمالشان هم نه، بلکه بعضی­ از اعمالشان، «بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا» - عذابشان می­کند. برای چه؟ «لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ» تا شاید برگردند.

لذا اگر خاطر شریفتان باشد ما در تفسیر سوره حمد بیان کردیم که عذاب خدا هم در بستر رحمتش است. شاید درک این مطلب برای انسان کمی سخت باشد که چطور عذاب خدا در باب رحمت است؟ امّا باید گفت: عذاب خدا از باب این که خدا بخواهد بالجد بندگانش را عذاب کند، نیست، بلکه خدا خالق بندگانش است و بندگان خود را دوست دارد.

بارها این مثال را زدم، اگر پدر یا مادری گوش فرزند خود را می­گیرند می­کشند، واقعاً که از فرزند خودشان بدشان نمی­آید. اصلاً مگر می­شود کسی از فرزند خودش بدش بیاید؟! جز این نیست که می­خواهد با این گوشمالی و تنبیه، او برگردد.

پروردگار عالم هم اگر انسان را عذاب می­کند، برای این است که می­خواهد انسان برگردد.

لذا فساد از ناحیه بشر است و هیچ جایی نداریم که نستجیربالله فساد مِن ناحیه الله تبارک و تعالی باشد. خدا خودش کسی است که بیان می­کند «وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها»^[3] شما فساد نکنید، بعد از این که خدا این زمین را روی اصلاح قرار داده است. پس فساد از ناحیه انسان است و خدا فساد نمی­کند.

در این­جا هم پروردگار عالم می­فرماید: فاسقین عالم کارشان به فساد در زمین می­کشد «وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ» که البته خسارتش هم مال خودشان است؛ یعنی آن­ها تصوّر می­کنند به کسی خسارت می­زنند امّا در واقع به هیچ کس جز خودشان خسارت نمی­زنند.

خدا دلسوز بندگانش هست و از این که آن­ها را در فساد می­بیند، ناراحت هست. وقتی انسان توبه کند و برگردد، خدا بیشتر از خود او خوشحال است. برای همین است که بعد از بیان «إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ»، بیان می­کند: «رَحیم». لذا پروردگار عالم دلش برای بندگانش می­سوزد امّا خسارت را خود انسان می­بیند، «أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ».

1. اختلاف و تمسّک به باطل؛ اوّلین عامل فساد

منتها عوامل فساد چیست؟ یکی از مطالبی که برای انسان این فساد را به وجود می­آورد، در ذیل همین آیه «وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها» بیان شده است که وجود مقدّس خاتم الانبیاء، محمّد مصطفی(صلی اللّه علیه و آله و سلّم) فرمودند: «مَا اخْتَلَفَتْ أُمَّةٌ بَعْدَ نَبِیِّهَا إِلَّا ظَهْرَ أَهْلُ بَاطِلِهَا عَلَى أَهْلِ حَقِّهَا»^[4]. اوّلین عامل برای فساد، اختلاف است. می­فرمایند: هیچ امّتی پس از پیامبر خودش دچار اختلاف نشد، مگر این که آن امّت به باطل گرایش پیدا کرد و حقّ از بین رفت.

یعنی علّت اصلی فساد، اختلاف و تمسّک به باطل و دور شدن از حقّ است. این­ها نکات خیلی مهمّی است که فهرست وار به هم ربط دارند: تمسّک به باطل و دور شدن از حقّ عامل اختلاف می­شود و هیچ امّتی به اختلاف گرفتار نشد، مگر به باطل گروید و از حقّ دور شد.

لذا نبیّ مکرّم(صلی اللّه علیه و آله و سلّم) ذیل «وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها» - که خداوند می­فرماید: بعد از این که خدا این دنیا را اصلاح کرد و به خوبی قرار داد، در آن فساد نکنید - می­فرماید: عامل فساد، اختلاف است و عامل اختلاف، این است که انسان­ها به سمت باطل می­روند؛ یعنی انسان آنچه را که خدای متعال، انبیاء و اولیاء بیان می­کنند، انجام ندهد.

باطل یعنی آن چیزی که شیاطین جنّ و انس و نفس انسان طلب می­کند. باطل یعنی غیر از آنچه پروردگار عالم بیان کرده است. لذا این که می­گویند باطل شد؛ یعنی دیگر فایده­ای ندارد.

بدعت گذاری باطل است ولو در عبادت!

اگر کسی آن اعمالی را که پروردگار عالم بیان می­کند، انجام ندهد و از خودش یک چیزهایی بتراشد و به آن عمل کند، بی­فایده است. حتّی جالب است اولیاء خدا به ما می­گویند: اگر می­خواهید به باطل گرایش پیدا نکنید - خوب دقّت کنید، نکته بسیار مهم، ظریف و زیبایی است - در عبادت هم از خودتان چیزی را نتراشید.

یعنی مثلاً نگویید حالا من این چهار رکعت نماز را اضافه می­خوانم. هیچ­وقت این کار را نکنید مگر این که بدانید در روایت آمده است. اگر مثلاً دو تا دو رکعت نماز به عنوان نافله وارد شده ولی کسی همین­طور بگوید: من می­خواهم یک چیزی را اضافه کنم، آن بدعت می­شود! وقتی بدعت­گذاری شود، ولو صورت ظاهرش عبادت باشد، فساد می­آورد و باطل است.

در عبادت هم می­گویند: انسان نباید بی­اذن معصوم و اولیاء خدا کاری انجام دهد، مگر این که یک موقع کسی بگوید دستوری را دیدیم که می­خواهم به عنوان رجا انجام دهم که تازه آن به قصد رجا یعنی به قصد امیدواری را هم می­گویند خودتان نخوانید و در آن مورد هم اجازه بگیرید. مثلاً اگر در زمان وجود مقدّس معصوم(علیه الصّلاة و السّلام) هستید، از معصوم(علیه الصّلاة و السّلام) اجازه بگیرید و بگویید: آقا جان! اجازه می­دهید من حالا که وقتم خالی است، چند رکعت نماز بخوانم یا خیر؟

یک نکته­ای هست که خیلی جالب است، اگر آن را به ذهنتان بسپارید، برنده­اید. دیدید در مفاتیح، ادعیّه ساعات روز دارد که مثلاً در ساعت اوّل، دوم و ... روز، این دعا را بخوانید - که آشیخ عبّاس قمی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) این­ها را جمع­آوری کرده است - اولیاء خدا در این مورد این­طور بیان می­کنند، می­گویند: این ادعیّه که از ناحیه معصوم(علیه الصّلاة و السّلام) آمده، فقط و فقط به خاطر این است که اگر یک کسی لحظه­ای بیکار شد، «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَب»^[5] و خواست خودش را به پروردگار عالم نصب کند امّا نمی­دانست چه کار کند و دلش هم دعا می­خواست، بداند در آن ساعت چه ادعیّه­ای وارد شده و همان را بخواند؛ یعنی از خودش چیزی را ابداع نکند.

ببینید اطاعت تا کجا سفارش شده است! می­خواهد دعا بخواند امّا می­فرمایند: ببیند چه دعایی وارد شده است، همان را بخواند. لذا منظور از بیان ادعیّه در تمام ساعات روز، به این معناست که انسان تمام آن­ها را انجام بدهد، اگر آن­طور باشد که باید بیکار باشیم و صبح تا شب بنشینیم دعاهایی که در مفاتیح وارد شده، بخوانیم. منظور از بیان آن­ها، این است که آن لحظه­ای که شما فارغ می­شوید و دلتان می­خواهد دعا بخوانید، بدانید چه دعایی بخوانید.

حتّی به ما گفتند که نماز پدر و مادر چگونه است؛ یعنی اگر دلمان خواست برای پدر و مادر خود نماز بخوانیم، این که با چه کیفیّتی این نماز را بخوانیم برای ما تبیین شده است.

وسوسه شیطان حتّی در عبادت!

پس با توجّه به این مطالب است که انسان به باطل گرایش پیدا نمی­کند. بارها عرض کردیم «الْوَسْواسِ الْخَنَّاس الَّذی یُوَسْوِسُ فی‏ صُدُورِ النَّاس»^[6] برای یک کسی که اهل عبادت هست که دیگر نمی­آید نستجیربالله، نعوذبالله از طریق مسائل جنسی وارد شود - البته امکان دارد از این طریق هم بیاید ولی به احتمال قوی نمی­آید - مثلاً برای کسی که دیگر در کبر سن هست، از این طریق می­آید که او را نسبت به جمع­آوری ثروت وسوسه می­کند. یا حتّی شیطان ملعون یکی را هم در عبادت وسوسه می­کند، آن هم به این صورت که همین­طوری از خودش یک چیزی را بتراشد و انجام دهد.

این عرفان­های کاذب همین است. مگر در همین کرج نبود که یک بنده خدا - که برای همین جا هم بود، حالا نمی­خواهیم اسم او را تکرار کنیم - در ماه ذیحجّه یک کعبه درست کرده بود و بعد هم گفته بود: از این کوه تا آن کوه، صفا و مروه است و مردم بیچاره هم به دنبالش رفته بودند! این­ها بدعت­گذاری است.

لذا گاهی شیطان ملعون بعضی­ها را از طریق عبادت بیچاره می­کند. عزیز دلم! برای همین است که می­گویند اخلاق باید علمی باشد - که من این مقدّمه را در مباحث اوّلیّه اخلاق که چندین سال پیش شروع کردیم، گفتم - یعنی شما حتّی در اخلاق هم باید مواظب باشید که یک موقعی از خودتان عملی را انجام ندهید؛ چون شیطان ملعون گاهی از طریق عبادت می­آید.

لذا باید در این تأمّل کرد که وقتی در هر ساعت از روز، ادعیّه­ای تبیین شده است و گفته: دعای ساعت اوّل روز، دعای ساعت دوم روز و ...؛ یعنی می­خواهد بگوید خودتان از خودتان چیزی را تبیین نکنید که این کار شیطان است. البته یک موقع می­بینی جوانی را از طریق مسائل جنسی وسوسه می­کند یا یکی را از طریق ثروت فریب می­دهد امّا یک راه فریب او هم از طریق عبادت است. ملعون در فریب دادن هر کسی به یک طریق جلو می­آید. لذا ما باید هوشیار و بیدار باشیم!

پس انسان نباید دستش را از دست عالم الهی دور کند؛ چون عامل اختلاف می­شود. همان­طور که در این روایت شریف فرمودند: امّتی بعد از پیامبر دچار اختلاف نشد، مگر این که به باطل گروید و باطل­گراهای آن امّت بر حقّ­گراهایش چیره شدند؛ یعنی مردم به سمت باطل رفتند، «مَا اخْتَلَفَتْ أُمَّةٌ بَعْدَ نَبِیِّهَا إِلَّا ظَهْرَ أَهْلُ بَاطِلِهَا عَلَى أَهْلِ حَقِّهَا».

لذا هر وقت اهل باطل بر اهل حقّ چیره شوند؛ آن­وقت فساد به وجود می­آید و باید در این­ها دقّت کنیم.

2. تفرقه؛ عامل دیگری برای فساد و در نهایت خسارت دیدن

منتها یک نکته دیگری هم که فساد ایجاد می­کند، این است که ما در حقّ خودمان ثابت قدم نیستیم. وجود مقدّس مولی­الموالی(علیه الصّلوة و السّلام) وقتی سپاه معاویه آمدند، چیره شدن سپاه معاویه را برای یاران خود بیان کرد و فرمود: «وَ إِنِّی وَ اللَّهِ لَأَظُنُّ أَنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ سَیُدَالُونَ مِنْکُمْ بِاجْتِمَاعِهِمْ عَلَى بَاطِلِهِمْ»^[7] من می­بینم که این­ها بر شما غلبه پیدا می­کنند؛ چون در باطلشان مجتمع هستند، «وَ تَفَرُّقِکُمْ عَنْ حَقِّکُمْ» امّا شما در حقّ خودتان متفرّقید.

یعنی هر کدام از آن­ها برای خودشان یک حرفی را می­زدند و همین تفرقه، عامل فساد است. دقّت کنید، این نکته خیلی مهم است که خداوند حتّی در باب شورا هم فرمودند: «وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ»^[8] شور بکن امّا حرف آخر را تو نبیّ مکرّم باید بزنی. بنا نیست در شورا بگوییم که حرف آخر را کس دیگری بزند، بلکه حرف آخر را خودت بزن و به خدا توکّل کن و انجام بده.

لذا مولی­الموالی(علیه الصّلوة و السّلام) می­فرمایند: آن­ها در باطل خودشان یکسان هستند امّا شما در حقّ خودتان متفرّقید، «وَ تَفَرُّقِکُمْ عَنْ حَقِّکُمْ».

«وَ بِمَعْصِیَتِکُمْ إِمَامَکُمْ فِی الْحَقِّ وَ طَاعَتِهِمْ إِمَامَهُمْ فِی الْبَاطِلِ» شما نسبت به پیشوای خودتان که در حقّ هست، نافرمانی کردید. نافرمانی از امام و ولایت انسان را بیچاره می­کند.

«وَ بِأَدَائِهِمُ الْأَمَانَةَ إِلَى صَاحِبِهِمْ وَ خِیَانَتِکُمْ» شما در امانت به صاحبش خیانت کردید.

«وَ بِصَلَاحِهِمْ فِی بِلَادِهِمْ وَ فَسَادِکُم» شما در سرزمین پروردگار عالم، در این زمین و ارض فساد کردید و تباهی را آوردید.

آن وقت است که پروردگار عالم می­فرماید: شما چون به فساد دچار شدید، خسارتش را هم بعداً می­بینید. اصلاً هر موقع انسان اختلاف را کنار گذاشت و متّحد شد و برای خدا کار کرد و هر چه مولا گفت آن را پذیرفت؛ طبعاً برنده است امّا هر موقع اختلاف به وجود آمد، حرف مولا ملاک نبود و هر کس گفت حرف من؛ فساد به وجود می­آید. فساد هم برای انسان خسارت می­آورد. لذا عامل خسارت، فساد است که باید انسان در آن تأمل کند.

3. حلال کردن حرام الهی و حرام کردن حلال الهی؛ سبب فساد و خسارت به بشر

یکی از مطالب مهمی که باز در روایات به عنوان عوامل ایجاد فساد برای انسان تبیین شده است، حلال نمودن حرام خداست. این را وجود مقدّس ثامن­الحجج(علیه آلاف التّحیّه و الثّناء) بیان فرمودند. ایشان فرمودند: هر وقت در جامعه­ای حلال خدا، حرام شد و حرام خدا، حلال شد؛ فساد به وجود می­آید.

«وَ کَتَبَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا ع إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ فِیمَا کَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ»^[9] حضرت در رد جواب مسائلی که محمدبن­سنان سؤال کرده بود، کتبی جوابش را دادند و فرمودند: «حَرَّمَ اللَّهُ قَتْلَ النَّفْسِ لِعِلَّةِ فَسَادِ الْخَلْقِ فِی تَحْلِیلِهِ لَوْ أَحَلَّ وَ فَنَائِهِمْ وَ فَسَادِ التَّدْبِیرِ وَ حَرَّمَ اللَّه ...»، در ادامه فرمودند: «و حرّم اللّه عزّوجل عامل و من عمل بالحرام، و هو فی الفساد و من ترک الحلال فهو فی الفساد» هر کس حرام الهی را انجام داد و هر کس حلال الهی را ترک کرد؛ در فساد می­افتد.

یعنی چه حرام الهی را انجام دهی و چه حلال الهی را ترک کنی؛ در فساد می­افتی. مثلاً اگر معاملات ربوی که حرام است، در جامعه حلال شد؛ آن جامعه به فساد می­افتد و نتیجه فساد هم معلوم است، قرآن به ما خطاب می­کند: اگر فساد آمد، خسارتش به خود بشر است. به عنوان مثال مسائل ربوی سبب می­شوند که فقر زیاد ­شود، یا در روایات داریم که با انجام معاملات ربوی، بارندگی کم می­شود و ... .

پس خسارت فساد در جامعه به خودمان برمی­گردد و کسی نمی­تواند به خدا خسارت بزند. لذا این مواردی که تبیین شد، به عنوان عوامل فساد هستند که انسان باید در آن­ها دقّت کند.

چه کسانی در جامعه فساد را دفع می کنند؟

این قدر این مسئله فساد مهم است که وجود مقدّس نبی مکرّم، خاتم رسل، محمّد مصطفی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می­فرمایند - این روایت را امیرالمؤمنین از نبیّ مکرّم اسلام(علیهما الصّلاة و السّلام) نقل می­کنند - : چهار گروه هستند که عامل می­شوند در جامعه فساد به وجود نیاید:

1. «بِعَالِمٍ نَاطِقٍ مُسْتَعْمِلٍ لَهُ»^[10] آن عالمی که وقتی سخن می­گوید به آن نطق خودش عمل کند. پس عالمی که عامل باشد، موجب می­شود فساد از جامعه برود.

2. «وَ بِغَنِیٍّ لَا یَبْخَلُ بِفَضْلِهِ عَلَى أَهْلِ دِینِ اللَّهِ» غنی­ای که در احسان کردن بخل نورزد. پس ثروتمندی که به اهل دین کمک برساند، باعث می­شود فساد در جامعه به وجود نیاید و خسارت هم به بشر نمی­رسد.

اگر بخیل باشد و به قول مرحوم ابوی وقتی به سجده می­رود به جای این که بگوید: «سبحان ربّی الاعلی و بحمده»، می­گوید: «سبحان ربّی الاعلی و به من ده»! یعنی مدام به فکر خودش باشد، «الَّذی جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَة»^[11] و مدام ثروت روی ثروت بگذارد و همیشه دنبال مال جمع کردن باشد، این خانه را دارم آن خانه را دارم، این کارخانه را دارم آن کارخانه را دارم، این ویلا را داریم آن ویلا را دارم و ...؛ «أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ»^[12] یک موقعی چشم باز می­کند که می­بیند در قبر است.

لذا می­فرمایند: اوّل عالم باید عمل کند و دوم ثروتمند هم باید دریغ نورزد و حتماً در راه خدا به پیروان دین خدا کمک کند.

3. «وَ بِفَقِیرٍ لَا یَبِیعُ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ» سوّم گروه که عامل می­شود فساد در جامعه به وجود نیاید و همیشه جامعه جامعه سالم و صالح باشد، فقیری است که به خاطر دنیا آخرتش را نفروشد. یعنی تا چشمش، جلوات و ظواهر دنیا را دید، به خاطر آن­ها آخرتش را نفروشد.

سلمان رشدی آخرتش را برای دنیا فروخت، گرچه سودی هم برایش ندارد و الآن هم گرفتار و بدبخت و در محاصره است.

لذا اگر فقیری به خاطر این که به یک پست، مقام و پولی برسد، آخرتش را نفروشد، سبب می­شود فساد در جامعه به وجود نیاید.

4. «وَ بِجَاهِلٍ لَا یَتَکَبَّرُ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ»، آن جاهلی که طلب علم کند و تکبّر نورزد.

گاهی بعضی که به ظاهر ثروتمند هستند و یا چند کلاس درس خواندند، می­گویند: نه دیگر در شأن من نیست که بروم درس بخوانم، دیگر از من گذشته، من که با این ثروتم و ... نمی­توانم بروم پای مباحث بنشینم!

چگونه دنیا به قهقرا کشیده می ­شود؟

لذا در ادامه این روایت می­فرمایند: «فَإِذَا اکْتَتَمَ الْعَالِمُ عِلْمَهُ» هر موقع عالمی علم خودش را کتمان کرد؛ یعنی عمل نکرد، «وَ بَخِلَ الْغَنِیُّ» و غنی به مالش بخل ورزید و به دیگران نداد، «وَ بَاعَ الْفَقِیرُ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ» و فقیر هم آخرتش را به دنیا فروخت، «وَ اسْتَکْبَرَ الْجَاهِلُ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ» و جاهل هم از طلب علم تکبّر ورزید؛ «رَجَعَتِ الدُّنْیَا عَلَى تُرَاثِهَا قَهْقَرَى»، دنیا به سمت قهقرا و ضلالت و گمراهی می­رود، مدام به پایین می­رود تا این که از بین می­رود. یعنی نه تنها روز به روز بهتر نمی­شود، بلکه روز به روز زندگی بشر به قهقرا کشیده می­شود و بیچاره مطلق می­شود.

لذا بیان می­فرمایند: «وَ لَا تَغُرَّنَّکُمْ کَثْرَةُ الْمَسَاجِدِ وَ أَجْسَادُ قَوْمٍ مُخْتَلِفَةٍ»، یک موقع به این که مساجد زیاد است و اقوام زیادی هستید، مغرور نشوید، این­ها فایده ندارد.

چگونه در امن و آسایش و به دور از فساد زندگی کنیم؟

کسی سؤال کرد: «قِیلَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ کَیْفَ الْعَیْشُ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ»، پس چگونه در این زمان زندگی کنیم؟ شما که دارید می­گویید این کار را نکنید و آن کار را نکنید، با این وضعیّت چگونه زندگی کنیم؟

«فَقَالَ خَالِطُوهُمْ بِالْبَرَّانِیَّةِ یَعْنِی فِی الظَّاهِرِ وَ خَالِفُوهُمْ فِی الْبَاطِنِ لِلْمَرْءِ مَا اکْتَسَبَ وَ هُوَ مَعَ مَنْ أَحَبَّ وَ انْتَظِرُوا مَعَ ذَلِکَ الْفَرَجَ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی»، حضرت فرمودند: اگر می­خواهید زندگی کنید و در امن باشید که به فساد کشیده نشوید، «خَالِطُوهُمْ بِالْبَرَّانِیَّةِ»، خودتان را با خوبان عالم همنشین کنید، «وَ خَالِفُوهُمْ» و با کسانی که در فساد هستند، مخالفت ‌کنید.

پس بدانید ذوالجلال و الاکرام بعد از فساد می‌فرماید: «أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ»، یعنی خسران‌دیدگان عالم، فسادکنندگان هستند، پس اگر می‌خواهید خسارت برای شما نیاید، فساد نکنید که عوامل فساد هم تبیین شد.

به طور خلاصه می­توان گفت: نهایت امر این است: حتماً هر کسی کار خودش را انجام دهد، عالم به علمش عمل کند، ثروتمند بخل نورزد و در انتها اگر کسی بخواهد به فساد و خسارت دچار نشود، حتماً با ابرار عالم همنشینی کند؛ آن­وقت از فساد و خسارت به دور است، چون فساد برای انسان خسارت می‌آورد.

عاقبت جنگ تحت حاکمیّت الهی

این هفته، هفته دفاع مقدّس است. خوش به حال آن مصلحین حقیقی، آن‌ها که جان و اموالشان را دادند. ما بعضی را می‌شناختیم که چندین کامیون داشتند امّا تمام آن­ها را در همین راه خرج کردند و خودشان هم به جبهه رفتند و بچّه­هایشان هم شهید شدند. این‌ها در راه خدا بخل نورزیدند و همین‌ها عامل شدند برای این که این جامعه بماند.

شما در هر جنگی که ایران داشته نگاه کنید، می­بینید به جز دفاع مقدّس هیچ جا نبوده که مفت مفت خاک ایران عزیزمان را از دست نداده باشند. حتّی بعضی جاها جنگ هم نبوده و فقط تهدیدش کردند و به خاطر همان تهدید خاکمان را تقدیمشان کردند، مانند ترکمانچای و ... .

بحرین را ببینید، بحرین مال ما بود. سال 50 استقلال یافت، آن هم به دست استعمار پیر، انگلیس. آن موقع به هویدا گفتند: بحرین برای ما بوده، آن را بگیریم. گفت: حالا فکر کنید یک دختری بود، شوهرش دادیم و رفت! همین‌طوری راحت مملکت را شوهر دادیم و رفت! برایشان اصلاً مهم نبود.

پادشاهان دیگر هم همین‌طور بودند. از این سلاطین قجری گرفته تا غیره. بعضی­هایشان می‌گفتند: فقط تهران سقوط نکند، هر جای دیگر را گرفتند، ایرادی ندارد. شوروی‌ سابق (روس‌ها) تا قزوین پیشرفت کرده بودند، امّا این­ها می‌گفتند: فقط تهران سقوط نکند. یعنی تنها به دنبال منافع خودشان بودند و این­گونه بسیاری از سرزمینمان را از دست دادیم. همین آذربایجان برای ما بود امّا حالا می­بینید که این الهام‌اُف برای ما شیطنت می­کند.

لذا نگاه کنید وقتی حاکم، حاکم الهی باشد مثل امام، یک وجب هم از دست ندادیم. تازه یک جاهایی عراقی‌ها می‌گویند بنشینیم مرزهایمان را درست کنیم - که الان هم دارند این کار را می‌کنند - شما یک مقدار جلو آمدید. یعنی تازه آن‌ها مدّعی هستند که در بعضی از جاها، شما در خاک ما هستید و باید بنشینیم براساس همان مرز 1975، مجدّد مرزهایمان را درست کنیم. لذا ما این بار یک وجب نه، حتّی یک بند انگشت از خاکمان را ندادیم، امّا همیشه داده بودیم. مردان الهی این­گونه هستند.

واقعاً باید این ایّام همیشه جاودان بماند. ما باید بیش از این‌ها در این مورد کار کنیم و جا دارد که هر شب برنامه باشد.

امیدواریم که خدای متعال به همه ما برای خدمت به دین توفیق مرحمت کند و این وضع اقتصادی کشور را هم بهبود مرحمت بفرماید.

من این را گفتم و بر آن اصرار دارم که در مورد این نابسامانی­های اقتصادی، دست­هایی در کار است. می‌خواهند اگر یک موقعی امام‌المسلمین، رهبر معظّم حرف زدند، دیگر نعوذبالله، نستجیربالله کسی حرف ایشان را گوش ندهد، چون مردم اگر در فقر قرار بگیرند، نمی­توانند تحمّل کنند.

خدایا! آن‌هایی را که می‌خواهند ریشه این انقلاب را به تعبیر خودشان بزنند، ریشه‌شان را بکن و فسادشان را به خودشان برگردان.

خدایا! عاقبت ما را ختم به خیر بگردان.

ی