پایگاه اطلاع رسانی حوزه علمیه امام مهدی (عج) www.emammahdy.com
بدترین عذاب
درس اخلاق جلسه 20 ...
در روایات بیان کردند لقمان حکیم به فرزندش فرمود: فرزندم! مجالس علم و مجالس انس با خدا، محل رحمت پروردگار عالم است و غضب شیطان بر این مجالس بیشتر از هر عمل و عبادت فردی است.
آنچه که راجع به شرف علم اخلاق به علوم دیگر بیان شده است ، این است که اگر کسی بخواهد به حقیقت به علوم دیگر دست یابی پیدا بکند چنانچه متخلق به اخلاق الله شد طبعاً زمینه علوم دیگر را برای خودش فراهم کرده است.
تمام کسانی که به دنبال مطالب اخلاقی هستند ولو به علوم دیگر مسلط باشند، نهایتاً همه چیز را در بحث علم اخلاق می‌بینند، حتی سیاسیون. وقتی «تُرکُت اُزال»، رئیس‌جمهور سابق ترکیه از دنیا رفت در وصیت‌نامه‌اش یک جمله‌ای را نوشته بود که هیچ‌موقع عمل نکردند، دلیلش این بود که خودش هم متاسفانه طوری در دوران حکومتش عمل کرد که آتاترک بی‌دین و لاییک بیان می‌کرد، دین را به صورت ظاهر در غالب تمسخر برای حب دنیا و ریاست گرفته بود.
میدانید ما در رابطه با وجوب و لزوم دو بحث مجزا داریم. گاه برای بشر بعضی چیزها لازم است امّا واجب نیست. مثلاً در احکام شرعی بیان می‌کنند آن احکامی‌را که انسان به طور روزمره مبتلا به آن است واجب است که یاد بگیرد. اگر مثلاً در نماز شک کرد سه رکعت خوانده است یا چهار رکعت، کجا باید چه عملی را انجام بدهد که نماز او باطل نشود، واجب است یاد بگیرد. یا قرائت حمد و سوره را واجب است یاد بگیرد این‌ها وجوبی است. .
اگر انسان برای همهی عمر به دنبال تزکیه باشد، نه تنها عمر خود را فنا نکرده، بلکه به حقیقت شناخت انسان بما هو انسان رسیده است. یکی از عرفای عظیمالشأن راجع به آیهی شریفهی «وَ یُزَکّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» به تلامیذ و خصیصین خود در بحث اخلاق و عرفانش نکته‌ای را بیان فرموده بودند که بسیار قابل تأمل است. فرموده بودند: اگر کسی واقعاً به دنبال تزکیه باشد، علم به خودی خود برای او خواهد آمد.
چنانچه بشر علم به این مطلب پیدا می‌کرد که عمل به آنچه که از طرف پروردگار عالم برای او آمده است، مسلماً هم فیض دنیا را در پی دارد و هم فیض آخرت را، طبعاً اگر سرش هم میرفت دست از دین و آنچه که از طرف پروردگار عالم آمده است، برنمیداشت.
در جلسه ی قبل بیان شد چون فطرت بشر، فطرت الهی است. طبعاً تمام خلقیات او باید از حضرت حق باشد. حضرت حق بشر را تنها گزینه برای وجود خودش در عالم خلقت قرار داد. همان‌طور که در حدیث قدسی است که فرمود: «کنت کنزاً مخفیاً» من کنز مخفی بودم، خلق کردم تا آشکار گردم و این خلقت عظمای بشر است به حسب این‌که «نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی» است.
به تعبیر بعضی از علمای اخلاق و علمای عرفان، علم اخلاق برای بشر مثل رأس است برای اعضا و جوارح بدن. میدانید ایمان را هم به عنوان رأس دین نامیدهاند. .