بسمه تعالی

دویست و سی و سومین جلسه درس اخلاق حضرت آیت‌الله قرهی(مدّ ظلّه العالی)

با موضوع : با حسن خلق و تعجیل در کار خیر، خیر دنیا و آخرت را کسب کن!

چهارشنبه 27 دی ماه 1391، در محل مهدیه القائم المنتظر(عج) برگزار شد.

در مرقومه ذیل مشروح بیانات نورانی معظّمٌ له، برای علاقمندان به رشته تحریر در آمده است:

عامل دستیابی به خیر دنیا و آخرت

بندگان پروردگار عالم در باب اخلاق می‌دانند که خیر دنیا و آخرت در مزیّن شدن به این خلق الهی است. هر کس توفیق پیدا کرد وجود خود را با اخلاق ساخت، طبعاً هم دنیای خوبی دارد و هم آخرت.

البته این به این معنا نیست که در دنیا مشکل نداشته باشد امّا در دنیا به بهترین وجه زندگی می‌کند که هم خود آرام است که به خلق الهی مزیّن است و هم عامل آرامش دیگران می‌گردد.

چنان این اخلاق اثر دارد که وجود مقدّس خاتم الانبیاء، محمّد مصطفی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) بیان می‌فرمایند: «حُسْنَ الْخُلُقِ ذَهَبَ بِخَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ»[1] حسن خلق و اخلاق نیک طوری است که تمام خیر دنیا و آخرت را برای خودش برده است.

آن‌قدر مهم است که حضرت در جای دیگری بیان می‌فرمایند: اگر عبد می‌دانست که هرچه در عالم وجود دارد، از این حسن خلق است و حسن خلق چه ثمرات عظیمی را دارد، طبیعی است هر لحظه به دنبال خلق وخوی الهی و حسن خلق می‌رفت و می­دانست که نیازمند به آن خوی معبود است؛ «لَوْ یَعْلَمُ الْعَبْدُ مَا فِی حُسْنِ الْخُلُقِ لَعَلِمَ أَنَّهُ مُحْتَاجٌ أَنْ یَکُونَ لَهُ خُلُقٌ حَسَنٌ»[2].

به یک تعبیر دیگر اصلاً خود دینداری برای عبد و بندگان پروردگار عالم، اخلاق نیک و اخلاق حسنه است. پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) این را در یک جمله خلاصه فرموده­اند: اصل اسلام، حسن خلق است. فرمودند: «الاسلام حسن الخلق» - دیگر خلّص کلام آنچه که باید به فرد بگویند، در این جمله‌ی کوتاه تبیین شده است -

بهترین همنشین مؤمنین!

این حسن خلق و نیکی چیست؟ یک موقعی فقط از باب این است که انسان در برخورد با مردم، لبخندی به لب داشته باشد که این مسئله در اسلام وجود دارد و به فضل الهی یک موقع راجع به این که اسلام بر وجه بشّاش داشتن در رؤیت با مؤمنین تأکید می‌کند، مطالبی را عرض می­کنیم امّا حسن خلق فقط این نیست.

حسن خلق آن‌قدر مهم است که قرین و همنشین انسان‌های مؤمن است؛ اصلاً چه همنشینی بهتر از حسن خلق که عامل می‌شود دیگران هم جذب شوند. مولی‌الموالی(صلوات اللّه و سلامه علیه) فرمودند: «لَا قَرِینَ کَحُسْنِ الْخُلُقِ»[3] هیچ همنشینی مثل حسن خلق نیست.

یعنی وقتی حسن خلق داشتی، عامل این می‌شود که انسان دیگران را جذب کند. وقتی حسن خلق داشتی، معلوم است هیچ‌گاه تنها نخواهی بود. وقتی حسن خلق داشتی، معلوم است دیگر وجودت برای مردم نافع است. وقتی حسن خلق داشتی، طوری است که حتّی جهّال و اهل کفر هم دوست دارند با تو همنشین بشوند.

نشانه حسن خلق چیست؟

امّا نشانه‌های حسن خلق چه چیزی است؟

یکی از نشانه‌های حسن خلق این است که انسان در خیر و خوبی مطلق باشد؛ یعنی وجودش، دستش، چشمش، گوشش، زبانش و همه‌ی اعضاء و جوارحش، خیر باشد. طوری باشد که به دیگران خیر برساند، دیگران به او تکیه کنند و وقتی دیگران از او کمک خواستند، او وجودش را در اختیار آن­ها قرار دهد.

وجود مقدّس مولی‌الموالی، امیر‌المؤمنین، اسدالله‌الغالب، علی‌‌بن‌‌ابی‌طالب(صلوات اللّه و سلامه علیه) می‌فرمایند: «خَیْرُ إِخْوَانِکَ مَنْ وَاسَاکَ وَ خَیْرٌ مِنْهُ مَنْ کَفَاکَ»[4] این روایت خیلی عجیب است! ببینیم ما این‌طور هستیم یا خیر؟ هر کسی مشمول این قضیه شد، معلوم است جزء بهترین افراد و کسانی است که مشمول حسن خلق هستند.

حضرت می‌فرمایند: بهترین برادر تو کسی است که به تو کمک مالی کند و دستت را بگیرد، «خَیْرُ إِخْوَانِکَ مَنْ وَاسَاکَ» امّا بهتر از او هم کسی است که تو را از این که به دیگران رو بیاندازی، بی نیاز کند «وَ خَیْرٌ مِنْهُ مَنْ کَفَاکَ»؛ یعنی کاری کند که تو به دیگران رو نزنی.

پس بهترین انسان‌ها کسانی هستند که خیرشان به دیگران بیشتر برسد. تازه نه تنها خیرشان به دیگران برسد، بلکه قبل از این که آن­ها اظهار کنند، دستشان را می­گیرند.

لذا آن روایاتی که در ابتدای بحث در مورد حسن خلق عرض کردیم، به این­جا ختم می‌شود که انسان به جایی برسد که دست دیگران را قبل از آن که آن‌ها اظهار نیاز کنند، بگیرد.

مولی‌الموالی(علیه الصّلوة و السّلام) می­فرمایند: «خَیْرُ الْأَیْدِی الْمُنْفِقَةُ»[5] بهترین دست­ها کدام دست است؟ آیا بهترین دست­ها، آن دستی است که مثلاً شمشیر و سلاح به دست گرفته و جهاد کرده است؟ این­ها هم خوب است امّا بهترینشان دستی است که انفاق­گر باشد.

نشانه سپاهیان شیطان!

آن وقت در مقابل خیر، به فضل الهی در بحث شرّ و در باب سوءخلق عرض می­کنیم که اتّفاقاً تعبیر می­کنند: بداخلاقی از نشانه­های سپاه ابلیس است؛ یعنی هر کسی بدخلق باشد، جزء سپاه شیطان می­شود. چون همان­طور که بارها و بارها عرض کردیم قرآن می­گوید: سپاه شیطان از ناس هم هست، «مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ»[6].

آن_­وقت در باب همان اخلاق بد، در مقابل این خیر، شرّ است که در آن­جا بیان می­فرمایند: بدترین و شرورترین افراد، آن کسی است که از او کمک بخواهند ولی او ندهد و شرورتر از او هم آن کسی است که قبل از این که حقوق دیگران را بپردازد، به مالش چنگ بزند. مثلاً یکی از حقوق، حقوق الله است مانند خمس، یا یکی دیگر از حقوق این است که در روایات بیان می­کنند: تا عرق کارگر خشک نشده، باید حقّ او را بدهید و ... .

راه هدایت: تعجیل در کار خیر!

پس آن حسن خلقی که بیان فرمود: «الاسلام حسن الخلق»، آخرش به این­جا ختم می­شود که بهترین افراد، کسانی هستند که حسن خلق داشته باشند و حسن خلق برای انسان، خیر دنیا و آخرت را تبیین می­کند، «حُسْنَ الْخُلُقِ ذَهَبَ بِخَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ». برای همین می­گویند: اگر خواستی کار خیری انجام بدهی، تعجیل کن.

آن مرد الهی و عظیم‌الشّأن، آیت‌الله قاضی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) یک نکته بسیار زیبایی را تبیین می­فرمایند، ایشان می­فرمایند: در باب خیر علّت این که اولیاء خدا در بعضی از کارها تعجیل داشتند، این بود که نکند لحظه­ای شیطان آن­ها را فریب دهد.

لذا در روایات همین را تبیین می­کنند و همیشه انسان را به تعجیل در کارهای خیر تشویق می­کنند. این­قدر مهم است که می­گویند: اصلاً راه هدایت، همین است که انسان در کار خیر تعجیل کند.

وجود مقدّس امیر بیان، امیرالمؤمنین، علی بن ابیطالب(صلوات اللّه و سلامه علیه) می­فرمایند: «بَادِرِ الْخَیْرَ تَرْشُدْ»[7] در انجام کار خیر شتاب کن تا به راه راست هدایت شوی «تَرْشُدْ»؛ یعنی وقتی کار خیر را انجام دادی، سریع انجام بده تا خدا تو را هدایت کند. یک اصطلاحی هم هست که تبیین می­کنند: «در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست.»؛ یعنی انسان باید در کار خیر تعجیل کند.

طول عمر؛ پاداش چه عملی است؟

پیغمبر اکرم، حضرت محمّد مصطفی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می­فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ مِنَ الْخَیْرِ مَا یُعَجَّلُ»[8] خدا آن کار خیری را دوست دارد که با تعجیل صورت بگیرد. لذا انسان باید در کار خیر، عجله کند. اگر کار امروز را به فردا سپردی، گاهی گرفتار می­شوی!

علامه محمد حسین حسینی تهرانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) می­فرمودند: آن مرد الهی، عارف بالله، ملّاحسینقلی همدانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) (استاد آیت‌الله قاضی(اعلی اللّه مقامه الشّریف)) شاگردانش را این­طور امتحان می­کرد که بعضی از کارهای خیر و اذکار و اعمال را به آن­ها می­گفت و می­دید که چگونه عمل می­کنند. ایشان بیان کرده بودند: آیت‌الله قاضی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) از افرادی بودند که تا ایشان مطلبی را می­فرمودند، عمل می­کردند.

ایشان در ادامه فرمودند: دو نکته در این مسئله خوابیده است:

1. اطاعت؛ یعنی وقتی کسی مطلب خوبی را می­شنود، مطیع است و سریع انجام می­دهد.

2. چون می­داند کار خیر است، عجله می­کند؛ حتّی در یک دقیقه غفلت هم امکان پشیمانی هست؛ چون انسان زمان مرگ خود را نمی­داند.

ایشان می­فرمودند: آسیّد هاشم حدّاد(اعلی اللّه مقامه الشّریف) به نقل از آیت‌الله قاضی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) فرموده بودند: بعد به شاگردان می­گفتند: من این کار خیر را مخصوص به شما گفتم. بعد نکته­ای را اشاره فرموده بودند که آن، این است: آن کسانی که در کار خیر تعجیل می­کنند، پروردگار عالم ضمن این که دوستشان دارد؛ طول عمر هم به آن­ها می­دهد، گرچه قصد آن­ها طول عمر نبوده است.

در باب اخلاص این روایت را خواندیم که به دست مخلصین، پرونده سفید می­دهند، طوری که ملائکه هم تعجّب می­کنند و سؤال می­کنند: خدا! چرا این پرونده خالی است؟ حضرت حقّ می­فرماید: او بدون چشم­داشت نسبت به بهشت و یا ثواب­ها، عمل انجام داده و حالا امروز روز من است که آن را پر ­کنم.

به هر حال خداوند، قصد آن کسی را که کار خیر انجام می­دهد، ثبت می­کند؛ چون خدا عادل است و لطف، محبّت، فضل، کرم و جود هم دارد، لذا گاهی مضاعف هم می­کند؛ همان­طور که خودش فرمود: «وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ»[9]. امّا یک کسی می­گوید: اصلاً من برای این چیزها نمی­خواهم این کار را انجام دهم و قصد من این چیزها نیست؛ لذا پروردگار عالم خودش پرونده او را با کرم خود پر می­کند مثل این که وقتی به کسی می­گویی: چقدر بدهم؟ می­گوید: هر چه کرم خودت است. لذا این جا دیگر کرم پروردگار عالم در میان است.

پس پروردگار عالم به آن­هایی که در کار خیر عجله می­کنند، طول عمر می­دهد؛ در صورتی که این­ها به دنبال طول عمر نبودند.

حال، سؤال این­جاست که برای چه طول عمر می­دهد؟ بالاخره همه می­میرند «إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ»[10]! هیچ کس در عالم باقی نمانده، حتّی حبیبش هم به صورت ظاهر رفته؛ پس چرا طول عمر می­دهد؟

عزیزم! علّت طول عمر به این­ها این است که چون می­بیند این­ها در کار خیر شتابانند، با طول عمر دادن به آن­ها می­خواهد که جامعه از خیر این­ها بهره­مند ­شوند. پس این افراد باید باشند تا جامعه از آن­ها استفاده کند، فلذا خدا به این­ها طول عمر می­دهد.

پس این­ها علاوه بر این که خودشان کار خیر انجام می­دهند، با این عملشان ناشر خیر هم هستند و برای همین خدا به این­ها طول عمر می­دهد. لذا آن عارف عظیم الشّأن ملّاحسینقلی همدانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) برای امتحان شاگردانش، می­دید که آن­ها در انجام کار خیر چگونه هستند، تعجیل دارند یا این که این به آن می­سپارد و آن به این می­سپارد.

راه فرصت به دست آوردن شیطان!

بعضی از اولیاء تعبیری در کار خیر دارند که عجیب است. مثلاً آیت‌الله العظمی بهاء‌الدّینی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) می­فرمودند: کار خیر را باید قاپید و زود جلو رفت؛ چون غفلت، موجب پشیمانی است و یکی دیگر می­رود آن را انجام می­دهد. هرکه هم اوّل رفت، برنده است. لذا برنده آن کسی است که اوّل قدم را برداشته و در هرکار خیری که باشد، شتابان است.

خدا آیت‌الله مشکینی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) را رحمت کند. ایشان در باب انتخاباتی، اوّل نفر بود. گفتند: آقا! مصاحبه صبح زود سخت است. فرمودند: پروردگار عالم دوست دارد انسان در کار خیر تعجیل کند و همین روایت را خواندند که حضرت فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ مِنَ الْخَیْرِ مَا یُعَجَّلُ». بعد هم فرمودند: هر کار خیری را می­خواهی بکنی، انفاق و ...، سریع انجام بده، چون امکان دارد شیطان ملعون وسوسه کند و نگذارد.

مطلبی که ایشان فرمودند، اشاره به روایتی است که وجود مقدس باقر العلوم، امام محمّد باقر(صلوات اللّه و سلامه علیه)[11] می­فرمایند: «مَنْ هَمَّ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَیْرِ فَلْیُعَجِّلْهُ فَإِنَّ کُلَّ شَیْ‏ءٍ فِیهِ تَأْخِیرٌ فَإِنَّ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَظْرَةً»[12] هر که قصد کار خوبى کند، در انجام آن شتاب ورزد؛ زیرا هر چیزى که در آن تأخیر شود، شیطان فرصتى به دست مى­آورد.

لذا هرکار خیری پیش آمد، مثلاً قصد کردی کمک کنی، تا گفتی، سریع دستت در جیبت برود و انفاق کن.

راه فرصت سوزی برای شیطان!

جالب است ملاحسینقلی همدانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) می­فرمودند: آن‌هایی که در کار خیر تعجیل دارند، خدا ذهنشان را در باب علم‌گیری باز می­کند. برای همین من در باب معرفت‌شناسی خدا کسانی را انتخاب می­کند که در کار خیر تعجیل می­کنند؛ چون خدا به آن­ها لطف می­کند.

پس معلوم است که باید در کار خیر تعجیل و شتاب کرد، چون اگر در کار خیر تأخیر بیافتد و یک کمی مکث کنی، برای شیطان فرصت ایجاد می­شود.

پس یکی از مطالب تعجیل در کار خیر؛ فرصت‌سوزی برای شیطان است

مثلاً وقتی دارند اذان می­گویند، با خود بگو: کدام خیری بهتر از عبادت و بندگی خدا؟! پس سریع دستت را بشوی و آن کاری را که داری انجام می­دهی، رها کن و بدان خدا خودش بلد است و به بهترین نحو جبران می­کند. مگر خدا، جبّار نیست؟! یکی از اسماء ذوالجلال و الاکرام جبّار است، جبّار هم یعنی جبران‌کننده، لذا حضرت حقّ به خوبی هم جبران می­کند.

یکی از مداحان مخلص و مؤمن که بسیار متدیّن است، بیان می­کرد: یک مرتبه‌ای داشتم شعری را آماده می­کردم، دیدم موقع نماز است، وقت هم نداشتم، باید می­رفتم. گفتم: هرچه باداباد، اوّل می­روم نمازم را می­خوانم. گفت: من نمازم را خواندم و نرسیدم شعر آماده کنم امّا خدا گواه است آن شب بهترین اجرا را داشتم، طوری بود که همه می­گفتند: امشب چه خبر است؟! آن حال عجیب برای این بوده که او با خدا معامله کرده بود!

اذان، اذن خداست که دارد برای کار خیر صدایت می­زند، پس کارهای دیگر خود را رها کن و إلّا نمازت می­افتد یک ساعت دیگر و همین­طور یک ساعت، یک ساعت تا بعد می­بینی یک موقعی نعوذبالله، نستجیربالله دیگر آفتاب دارد غروب می­کند و آن­وقت یک نماز تند تند می­خوانی. پس همان اوّل وقت، هرچه را هست، رها کن. حضرت می­فرمایند: عجله کن، چون اگر عجله نکنی، شیطان می­آید. شیطان که آمد و به او فرصت دادی، تمام است و دیگر نمی­گذارد.

خداوند به چه کسی قول میدهد که دیگر عذابش نکند؟

وجود مقدّس حضرت صادق القول و الفعل امام جعفر صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) جمله‌ تکان دهنده­ای را می­فرمایند که اگر در آن تأمل کنیم، غوغا و محشری است! یک عمل خیر گاهی انسان را بیمه می­کند، منتها بیمه ابدی! دیدید بیمه‌های دنیوی تاریخ دارند امّا این بیمه، ابدی است. حضرت می­فرمایند: «إِذَا هَمَمْتَ بِخَیْرٍ فَلَا تُؤَخِّرْهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى رُبَّمَا اطَّلَعَ عَلَى عَبْدِهِ وَ هُوَ عَلَى الشَّیْ‏ءِ مِنْ طَاعَتِهِ فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا أُعَذِّبُکَ بَعْدَهَا أَبَداً»[13] هر موقع تصمیم به انجام کار خیری گرفتی و همّ تو این شد که آن کار را انجام دهی، آن را به تأخیر نینداز؛ چون وقتی پروردگار عالم مطلّع می­شود که بنده­اش مشغول طاعت اوست و متوجّه این کار خیر او می­شود - منظور این است که خدا دقّت می­کند و مواظب بنده‌اش هست - به او نگاه می­کند و می­فرماید: به عزّت و جلالم قسم! من بعد از این دیگر هیچ موقع تو را عذاب نمی­کنم.

یعنی اگر یک کار خیر را سریع انجام بدهی، شاید آن لحظه، به تعبیری لحظه اجابت دعا باشد.

کار خیر و حضور دو شیطان در راست و چپ!

پس باید انسان در کار خیر سریع باشد؛ چون انسان نمی­داند بعدش چه پیش می­آید. شاید بعدش انسان موفّق نشود و بمیرد، یا شاید یک عاملی به وجود بیاید که نتواند انجام دهد، مثلاً خدای ناکرده شک برایش به وجود بیاید که شک بیچاره کننده است.

وجود مقدّس حضرت صادق القول و الفعل در یک روایت دیگری فرمودند: «کَانَ أَبِی یَقُولُ إِذَا هَمَمْتَ بِخَیْرٍ فَبَادِرْ فَإِنَّکَ لَا تَدْرِی مَا یَحْدُثُ» اگر تصمیم به کار خیری گرفتی، انجام بده. چون بعد از آن نمی­دانی چه پیش می­آید. شاید اصلاً موفّق نشدی. مثلاً امروز پول داری، ولی شاید فردا یک معامله کنی و ورشکست شوی و بعد پشیمان شوی و بگویی: نتوانستم آن کار خیر را انجام بدهم! و ای بسا اگر آن کار خیر را انجام دهی، جلوگیری کند از این که تو ورشکست و گرفتار شوی.

خیلی عجیب است! شیطان‌ها ما را محاصره کردند و امکان دارد نگذارند در کار خیر موفّق شویم. باز حضرت می­فرمایند: «إِذَا هَمَّ أَحَدُکُمْ بِخَیْرٍ أَوْ صِلَةٍ»[14] هر کس از شما می­خواهد کار خیری را انجام بدهد یا نفعی را به دیگران برساند و صله‌ای هم انجام بدهد، «فَإِنَّ عَنْ یَمِینِهِ وَ شِمَالِهِ شَیْطَانَیْنِ» دو شیطان در جانب راست و چپ او حاضر می‌شوند. «فَلْیُبَادِرْ لَا یَکُفَّاهُ عَنْ ذَلِکَ» پس به همین علّت، عجله کن و سریع انجام بده تا آن دو شیطان تو را از این کار بازنداشته‌اند. آن­ها آن کار خیر را از تو می‌گیرند و می‌گویند: حالا عجله نیست، بالاخره شاید دیگرانی هم باشند، این قدر که مهم نیست. آن‌وقت این­گونه است که انسان گیر می‌افتد.

انسان باید در هر کار خیری عجله کند. اگر جنگی بود، مثل دوران دفاع مقدّس، سریع برود. نگوید: حالا دیگرانی هستند، قیام می‌کنند، جلو می‌روند و ... .

مقام شهید مدرّس (اعلی اللّه مقامه الشّریف) در حد بالاترین امامزاده های واجب التعظیم است!

یک مطلبی بگویم که خیلی زیبا و عالی است. خدا آن مرد الهی و عظیم‌الشّأن، آقا معلّم دامغانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) را رحمت کند. ایشان می‌فرمودند: می‌دانید چرا امام(اعلی اللّه مقامه الشّریف) به شهید مدّرس(اعلی اللّه مقامه الشّریف) این­قدر علاقه‌مند بودند- همان­طور که می‌دانید، بیان کردند که برای مقبره ایشان گنبد و بارگاه هم درست کنند - ؟ خودشان فرمودند: برای این که شهید مدّرس(اعلی اللّه مقامه الشّریف) گفت: من باید حرکت کنم، پیروزی باشد یا شکست، مهم نیست؛ کار من برای خداست.

همان چیزی که امام(اعلی اللّه مقامه الشّریف) بارها می‌فرمودند: ما موظّف به تکلیفیم و با این که نتیجه چه می‌شود، کاری نداریم. نتیجه هرچه شد، شد. من تکلیف شرعی را انجام می‌دهم.

لذا عارف دامغانی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) فرمودند: پروردگار عالم به شهید مدرّس(اعلی اللّه مقامه الشّریف)، بالاترین مقام‌هایی را که امامزاده‌های واجب‌التّعظیم دارند، مرحمت کرده است. بعد ایشان با یک لبخند و مزاحی فرمودند: امام (اعلی اللّه مقامه الشّریف) این همه زحمت کشید امّا هر آنچه که امام(اعلی اللّه مقامه الشّریف) برای زمینه‌سازی حکومت آقاجانمان انجام دادند، عین همان را زودتر به شهید مدّرس (اعلی اللّه مقامه الشّریف) دادند!

علّت هم این بود که ایشان در کار خیر سریع جلو رفت و گفت: نتیجه‌اش هر چه می‌شود، بشود. من می­دانم این کار، خیر است، پس باید جلو بروم.

اجر مضاعف برای مبدع کار خیر

در روایت داریم که در باب انفاق می‌فرمایند: اگر کسی دست در جیبش کند و انفاق کند و با این کار، عامل بشود که دیگران هم تشویق بشوند و انفاق کنند؛ هر چه به دیگران دادند، برای او هم می‌نویسند؛ چون او اوّل اقدام کرد و عامل تشویق دیگران شد.

یعنی یک بار که چون خودش داده برای او می­نویسند، یک بار دیگر هم چون عامل تشویق دیگران شده، برای او می­نویسند. فلذا هرچه به آن‌ها دادند، به این هم دوباره می‌دهند!

پس زیرک، آن کسی است که اوّل از همه اقدام کند و عامل تشویق دیگران شود. به خودش که دادند امّا چون اوّل نفر و آغازگر کار خیر بوده، پروردگار عالم هر آنچه را که به دیگران می‌دهد، به او هم می­دهد. لذا هر کس ثواب کار خودش را می­برد امّا به نفر اوّل، تمام ثواب­هایی را که مال نفرات بعدی هم هست، می‌دهند.

خیلی عجیب است! در هر عملی همین‌طور است که اگر انسان مبدع یک عمل خیری بشود، ثواب هرکس دیگری را هم که انجام بدهد، می­برد.

همان‌طور که نعوذبالله، نستجیربالله، پناه به ذات حضرت حقّ، در باب بدعت هم همین‌طور است. اگر کسی یک بدعت بدی را گذاشته باشد، طبیعی است دیگران هم که انجام می‌دهند، آن بیچاره در عذاب است.

آن‌ها که نماز پیغمبر را تغییر دادند، همین وضع را دارند. هر که الآن آن نماز را می‌خواند، برای آن کسی که این تغییر را داده، گناه می‌نویسند.

شما کار خوبی را انجام دهید، دیگران هم که بعد از شما انجام می‌دهند، برایتان ثواب می‌نویسند. پس انسان باید در کار خیر عجله کند. چون اگر انجام ندهد، دو تا شیطان می­آیند و دیگر مانع او می­شوند.

برترین خیر؛ اطاعت از دین

پس در آن روایات عالی که راجع به حسن خلق عرض کردیم، تأمّل کنید. بیان شد که اگر بنده بداند خوش‌رویی چه ثمراتی برایش دارد، هر آینه می‌فهمد که به داشتن خوی نیکو نیاز دارد یا این که فرمودند: «الاسلام حسن الخلق»، «لَا قَرِینَ کَحُسْنِ الْخُلُقِ». لذا هیچ خیری برتر از این نیست که انسان مطیع دین خدا باشد.

اصلاً فقه یعنی فهمیدن این که باید مطیع باشد. یک نکته‌ای را آیت‌الله العظمی بهجت(اعلی اللّه مقامه الشّریف) داشتند. ایشان می‌فرمودند: تا انسان نفهمید، نباید فتوا بدهد. گفتند: آقا! معلوم نیست که فهمیدیم یا خیر! فرمودند: معلومتان می‌کنند.

خب این «معلوتان می‌کنند» معنی دارد. شاید یک معنایش این است: همان‌طور که آقاجانمان، مولایمان، سیّدمان، صاحبمان، سالارمان، حضرت حجّت بن الحسن المهدی(صلوات اللّه و سلامه علیه) به شیخناالاعظم، حضرت مفید عزیز(روحی له الفدا و سلام اللّه علیه)، تبیین فرمودند که نگران نباش، تو فتوا را بده، ما خودمان درستش می­کنیم؛ یعنی خود حضرت عنایت، لطف و بزرگواری می‌کنند.

لذا ایشان یکی از کسانی بود که همین طور فتوا می­دادند و به نظر می‌آمد حکمی را که متوجّه نشوند، بیان نمی­کنند.

پس باید اطاعت دین را داشته باشیم و بیان فرمودند: فقیه همین است و از خود نباید چیزی داشته باشد.

خوبان عالم، برکات و خیرات زیادی دارند و نشستن با آنان، بهترین ارتباطات را به انسان مرحمت می‌کند که این نکته، نکته بسیار مهمّی است.

آقا جان باز هم سرتان سلامت!

ماه ربیع‌الاوّل است و اگرچه ربیع‌الاوّل، ماه شادی و ماه عنایت حضرت است و آن را ربیع‌المولود بیان می‌کنند. امّا آغاز این ماه باز یک حزنی را برای ما زنده می‌کند و این روزها مصادف است با آن حمله گستخانه و وقیحانه دشمنان اهل‌بیت به خانه بی‌بی دوعالم و شهادت حضرت محسن(علیه الصّلوة و السّلام).

آقاجان! امام زمان! ما نمی‌خواهیم شما را اذیّت کنیم و مجدّداً داغ‌های شما را تازه کنیم. البته خودتان فرمودید: شب و روز در عزای جدّتان ابی‌عبدالله گریه می‌کنید ولی با این حال ما نمی‌خواهیم خیلی شما را اذیّت کنیم.

آقاجان! سرتان سلامت! هنوز محرّم و صفر تمام نشده، باید شما به یک داغ دیگری به عزا بنشینید. آقا! هفتاد و پنج روز، یا نود و پنج روز دیگر می‌بینیم ایّام شهادت ام‌ّالخلقه است. چه بگویم؟! فقط می‌توانم بگویم: آقاجان! سرتان سلامت یابن الحسن!

عزیزان من! با آقاجان حرف بزنید، به هر نوعی که می‌توانید. در این ایّام هم باز، حزنی که بر اهل‌بیت رفته یادآروی کنید و در آخر مطالب هم همیشه این نکته فراموش نشود که این را اعاظم بیان کردند و من عرض می‌کنم، همیشه در هر عزاداری و مطلبی در آخر به آقا بگویید: آقاجان! سر شما سلامت. یابن الحسن!

نمی‌دانم امشب که می‌خواهی با آقا حرف بزنی - هر شب إن‌شاءالله حرف می‌زنید دیگر - می‌خواهی چطور صحبت کنی. امشب می‌خواهی بگویی: آقا! ما در این شب‌ها به شما آغاز ماه ربیع‌الاوّل و ربیع‌المولود را تبریک گفتیم امّا آقاجان! بلافاصله هنوز چیزی نشده می‌بینیم که درب خانه مادرتان را آتش زدند! آن درب خانه­ای که ملک و جبرائیل سلام می‌کند، اذن می­گیرد و وارد می­شود. آن درب خانه‌ای که پیامبر می‌ایستادند و می‌فرمودند: «السلام علیکم یا اهل بیت النبوة». درب آن خانه وحی را آتش زدند!

چه کردند این نانجیب‌ها؟! چه کردند این بی‌دین‌ها؟! این منافقین که بدتر از کفّار هستند و این هم‌دستان یهود با خانه پیغمبر چه کردند؟! آخ بمیرم! چه کردند که مابین در و دیوار صدا بزند: «یا فضة خذینی» فضّه! من را دریاب ...........