دائم به حجّ بروید

امام صادق (صلوات اللّه و سلامه علیه) می­فرمایند: «عَلَیْکُمْ بِحجّ هَذَا الْبَیْتِ فَأَدْمِنُوهُ فَإِنَّ فِی إِدْمَانِکُمُ الْحجّ دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏ وَ أَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ»[1] 

حسب روایات شریفه و همچنین آیاتی که تلاوت کردیم بیان شد که حجّ، فردی نیست. به خصوص آیات سوره بقره را تبیین کردیم که راجع به حضرت ابراهیم(علی نبیّنا و آله و علیه الصّلوة و السّلام) بود و فرمودند: « وَ أَرِنَا مَنَاسِکَنَا »[2]، و اتّفاقاً با جواب حضرت صادق القول و الفعل(صلوات اللّه و سلامه علیه)  به ایراد اهانت آمیزی که ابن ابی­العوجاء آمده و می­گیرد، معلوم ­شد که این بیت، جایگاهی برای کمال و مرکز اجتماعی برای عظمت مسلمین و دین است «وَ طَرِیقٌ یُؤَدِّی إِلَى غُفْرَانِهِ مَنْصُوبٌ عَلَى اسْتِوَاءِ الْکَمَالِ وَ مُجْتَمَعِ الْعَظَمَة»[3].

روایات دیگری را هم بیان کردیم، از جمله این روایت شریفه که امام باقر(صلوات اللّه و سلامه علیه) فرمودند: «الْحجّ تَسْکِینُ الْقُلُوبِ»[4]، که توضیح دادیم و این روایت از امام صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) که فرمودند: «مَا مِنْ بُقْعَةٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنَ الْمَسْعَى لِأَنَّهُ یَذِلُّ فِیهِ کُلُّ جَبَّار»^[5]. بیان شد که آن هروله و مطالب در آن حالت، انسان را خاضع و خاشع می­کند و اجازه طغیان­دهی نمی­دهد.

حضرت در این روایت شریفه می­فرمایند: «عَلَیْکُمْ بِحجّ هَذَا الْبَیْتِ فَأَدْمِنُوهُ فَإِنَّ فِی إِدْمَانِکُمُ الْحجّ دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏ وَ أَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ» بر شما باد به حجّ و بر آن مداومت بورزید، «فَأَدْمِنُوهُ» یعنی دائمی باشد؛ چون این حجّی که شما دائم انجام می­دهید، مکاره دنیا را دفع می­کند. نکته مهم، همین «دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏ » است.

سؤالی در این­جا مطرح می­شود و آن این­که حضرت می­فرمایند: دائم به حجّ بروید، از آن طرف می­دانید که از لحاظ فقهی و حسب فرمایش پروردگارعالم و روایات، حجّ بیش از یک بار بر انسان واجب نمی­شود و بیان شد هر که هم در ایّام حجّ به آن جا برود، باید آن کارها را انجام دهد ولی وجوب حجّ فقط یک بار است و با صلاه که انسان دائم باید بخواند، صوم که هر سال باید ادا کند و خمس که هر کس از ازدیاد مالش ولو به این که هر سال باشد، باید بپردازد، فرق می­کند. حجّ برای انسان مستطیع فقط یک بار واجب است ولو به این که تمکّن بسیار زیادی داشته باشد و بتواند هر سال هم برود. سفرهای دیگری که غیر از ایّام حجّ می­رویم، عمره مفرده است که عنوان حجّ عمره غلط مصطلحی است که در بین مردم رایج است والّا اصلاً به آن حجّ گفته نمی­شود، حجّ یک بار بیشتر نیست.

این­جا حضرت دستور می­دهند که دائم به حجّ بروید. اگر «علیکم» را به عنوان وجوب بگیریم، از یک بار بیشتر می­شود و اگر واقعاً کسی مستطیع باشد باید هر ساله برود. ما از فقهای عظیم­الشّأن کسی را نداریم که قائل به این مطلب باشد و این نکته­ای نیست که بگوییم اختلافی است. امّا برای چه حضرت در این­جا این­طور می­فرمایند: «عَلَیْکُمْ بِحجّ هَذَا الْبَیْتِ فَأَدْمِنُوهُ فَإِنَّ فِی إِدْمَانِکُمُ الْحجّ دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏ وَ أَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ»؟

منظور این است که بیت خالی نشود، هرسال بروید طوری که باعث اجتماع عظیم شما شود. از آن طرف هم دشمن مطالعه می­کند، می­داند که حجّ بیش از یک بار بر هر مسلمان واجب نیست. مگر بین کسانی که به حجّ می­روند، غیر از مدیران و روحانیون و خدمه کاروان، چند نفر هستند که دفعه دوّم یا سوّم­شان باشد؟ عموم مردم، از ترک و فارس و عرب، سیاه و سفید و سرخ، فیلیپینی، مالزیایی، ....، از اروپا و آمریکا، از اقصی نقاط عالم که هرسال نمی­آیند، بلکه هر سال یک عدّه جدید هستند، این عظمت و بزرگی اسلام را جلوه می­دهد و باعث «دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏» می­شود، عامل از بین رفتن ناخوشی­ها، سختی­ها و مشکلات دنیا می­شود.

چه زمانی این فرمایش حضرت محقّق می­شود؟ یعنی از باب این که فردی است، آن­ها از بین می­رود؟! خیر، اتّفاقاً از باب این که پروردگارعالم اعلان برائت را در این مکان مقدّس قرار می­دهد، وقتی دشمن، مسلمین را با عظمت می­بیند، اتّحاد مسلمین را می­بیند، می­لرزد و می­ترسد.

قدرت­نمایی مسلمین با اعلان برائت در حجّ

تنها سوره­ای که بدون «بسم الّله الرّحمن الرّحیم» شروع می­شود، سوره توبه است و جالب این است که دعوتی که خدا برای این برائت می­کند در حجّ است، « بَرَاءَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلىَ الَّذِینَ عَاهَدتمُّ مِّنَ الْمُشْرِکِین»[6] پروردگارعالم می­فرماید که از این به بعد خدا و رسول او از عهدی که مشرکین با شما مسلمین بستند و بعد شکستند بیزاری می­جوید.

«فَسیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّهِ وَ أَنَّ اللَّهَ مُخْزِی الْکافِرینَ»[7] اوّلاً یک مهلتی به کافرین داده است- که الآن به آن جریان وارد نمی­شویم بحث چیز دیگر است- چهار ماه مهلت داد که آن­ها آرام باشند و بدانید شما بر قدرت خدا غالب نمی­شوید و خدا کافران را خوار و ذلیل می­کند.

چقدر جالب است، «وَ أَذَانٌ مِّنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلىَ النَّاسِ یَوْمَ الحجّ‏ِ الْأَکْبرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِى‏ءٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ  وَ رَسُولُهُ  فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَیرْ لَّکُمْ  وَ إِن تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّکُمْ غَیرُ مُعْجِزِى اللَّهِ  وَ بَشِّرِ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِعَذَابٍ أَلِیم»[8] بشارت به عذاب دردناک هم می­دهد و می­فرماید این به دست مسلمین ایجاد شود.

ذوالجلال و الاکرام می­فرمایند: روز حجّ اکبر، از سوی خدا و رسول او به مردم اعلان می­دارند که بعد از این تا موقعی که توبه کنند از عهد مشرکین بیزاری بجویید، این­ها دروغ می­گویند. چون خود خدا و رسول از این عهد شکنی­ها بیزارند، دیگر عهد هم ببندند، قبول نمی­کنند. یعنی امتحان مشرکین و کفار، امتحان دشمن یکی دو بار است، بعد از یکی دو بار امتحان کردن، باید بیزاری بجویی. اگر بالجدّ توبه کنند برای آن­ها خیر است «فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَیرْ لَّکُمْ »  ولی اگر توبه حقیقی نکردند و رو برگرداندند، بدانند بر قدرت خدا غالب نیستند و خدا آن­ها را به عذاب دردناک بشارت می­دهد.

وقتی عنوان «یَوْمَ الحجّ‏ِ الْأَکْبرِ»  است؛ یعنی وقتی مسلمین آمدند و در ایام حجّ با آن جمعیت، قدرت­نمایی کردند، دشمن می­لرزد و می­ترسد. شاید همین احرام که به قول بعضی از اولیاء خدا و بزرگان همان حالت کفن پوشیدن است، به این معنی است که آماده­ایم که از همه چیز دل بکنیم. یادتان هست در راهپیمایی­های قبل از انقلاب یا برای رفتن به جبهه، به حالت نمادین کفن بر تن می­کردند؛ یعنی ما آماده شهادتیم.

از مبطلات حجّ، نگاه کردن به آیینه است که باعث کفّاره می­شود، شاید یک دلیل و برهان این باشد که خودبین نباش، برای خدا کفن پوشیدی. پس خود حجّ عامل دفع مکاره دنیا است. هر سال مسلمین قدرت­نمایی می­کنند و این اجتماع باید هر سال تکرار شود.

دوری از اهوال روز قیامت

به همین دلیل هم هست که مولی­الموالی(علیه الصّلوة و السّلام) در وصیتی که هنگام شهادت به فرزندان گرامی خود کردند فرمود: «اللَّهَ‏ اللَّهَ‏ فِی‏ بَیْتِ‏ رَبِّکُمْ‏ لَا تُخْلُوهُ مَا بَقِیتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا»[9] تا وقتی که زنده هستید بیت را خالی نگذارید؛ چون اگر شما آن را ترک کنید، بدانید که عذاب بر شما می­آید و از سمت دشمن مهلت داده نمی­شوید.

کسی نمی­تواند بگوید که چون حجّ به عنوان قدرت­نمایی مسلمین است، من می­روم ولی وقتی باید در اعمال حجّ محرم شوم، محرم نمی­شوم یا اگر محرم شدم، آن مطالبی را که بیان کردند که باید به خوبی انجام دهم، انجام نمی­دهم؛ چون همین صرف حضور کفایت می­کند، خیر، در این که اعمال را باید به خوبی انجام دهیم هیچ شکّی نیست امّا عمده مطلب همین قدرت­نمایی مسلمین است.

لذا «عَلَیْکُمْ بِحجّ هَذَا الْبَیْتِ فَأَدْمِنُوهُ فَإِنَّ فِی إِدْمَانِکُمُ الْحجّ» مدوامت بورزید چون مداومت ورزیدن شما به حجّ، دفع مکاره دنیاست «دَفْعَ‏ مَکَارِهِ‏ الدُّنْیَا عَنْکُمْ‏ وَ أَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ»  و معلوم است که از هراس­های روز رستاخیز هم دورید.

شاید یک دلیل این که از اهوال روز قیامت دور می­شوید، این باشد که اگر نروید، خدای متعال می­فرماید: چرا دین را یاری نکردید؟ وقتی ما در روایت داریم که اوّلین قطره خون شهید که بر زمین بریزد، همه گناهان او آمرزیده می­شود و او را پاک و تطهیر می­کند، آن فردی که قبلاً یک طور دیگری بود و وقتی جنگ شد و خونش ریخته شد، تمام گذشته او به واسطه آن قطره خون پاک می­شود؛ برای این است که کسی که دین را به مصالح شخصی خود ترجیح دهد، برنده است.

 فردی یک زمانی گناهی و خطایی کرده، بشر در زندگی حواسش نبوده و از روی جهالت نفهمی کرده است، همه این­ خطاها از جهالت است، حتّی گناهی که ما عمدی می­کنیم جهل است، ما که واقعاً عمدی آن را انجام نداده­ایم، یعنی این طور نیست که دشمنی با خدا باشد، چه کسی گناه می­کند و نعوذبالله می­گوید من دارم با خدا دشمنی می­کنم؟! هوی و هوس و نفس امّاره دون است، گرفتار است و گناه می­کند.

البته این به این معنا نیست که نعوذبالله، نستجیربالله بگویم گناه کنیم اشکال ندارد! خیر، انسان باید مواظب چشم و گوش و اعضاء و جوارح خود باشد، با دقّت مراقبه داشته باشد، امّا ملاک این که یک قطره خون شهید که می­ریزد تمام گناهان او آمرزیده می­شود، چیست؟ چون او از دین دفاع کرده است.

می­فرماید: شمایی که حجّ را ترک کردید و به این وسیله از دین دفاع نکردید و حاضر نشدید ابهّت اسلام را نشان دهید، فردای قیامت هراسناک می­شوید، امّا اگر شما حجّ را رها نکنید، یکی از مطالبش این است که از هول یوم قیامت، از آن ترس و وحشت، آن جایگاه­های هراس دور می­شوید.

لذا یکی از نکات هم در این­جا عنایت پروردگارعالم است که می­خواهد به واسطه همین مسئله، نسبت به اجتماع مسلمین داشته باشد. آن وقت با این آیات الهی که خواندیم، متأسّفانه تصوّر وهابیّت ملعون این است که ما در حجّ نباید هیچ بگوییم. همان­طور که امروز هم اتّفاقاً امام­المسلمین، رهبر عظیم­الشّأنمان(حفظه اللّه تعالی) هم فرمودند که این­ها می­گویند: سکوت کنید، آن­جا باید آرامش باشد و جدال نباشد. مسلمین نباید با هم جدال کنند، آن­جا مرکز اتّحاد بین مسلمین است و از جدال دور می­شوند، امّا آیا این یعنی با دشمن جدال نکنیم و چیزی نگوییم؟! فقط برویم و بیاییم، همین! الآن چطور شما با مسلمین جدال می­کنید؟ به ظاهر این خطیبان­شان، هم دولت سوریه و حزب­الله را لعن می­کنند و هم برای این تکفیری­ها که آن­ها را مجاهد می­دانند، دعا می­کنند، آن­ها که آن کثافت­کاری­ها از جمله نکاح جهادی که انسان همسرش را در اختیار دیگران قرار دهد را ترویج دادند، این قدر بی­غیرتند. معلوم است این­ها یهودی­هستند و می­خواهند آن­چه را که یهود دوست دارد، در مسلمین ترویج پیدا کند و مسلمین را از بین ببرند.

پس با توجّه به آیات الهی که در مورد برائت است و مطالبی که در روایات است، یکی از مطالب همین است که حجّ، عظمت اسلام را نشان می­دهد. همان­طور که حضرت صادق القول و الفعل(صلوات اللّه و سلامه علیه) هم در جواب ابن ابی­العوجاء کافر که می­گوید: شما دارید دور یک سنگ و خشت می­گردید و اهانت می­کند و صورت ظاهر حرف او درست است، بیان کردند: «وَ مُجْتَمَعِ الْعَظَمَة»  این­جا مرکز اجتماعی برای عظمت مسلمین است.

کفن ­پوش برای دین

روایت زیبای دیگری که به عنوان فلسفه الحجّ تبیین می­شود از مولانا امیرالمؤمنین، علی بن ابیطالب(صلوات اللّه و سلامه علیه) است که می­فرمایند: «وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ حجّ بَیْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِی‏ جَعَلَهُ‏ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ یَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ وَ [یَوْلَهُونَ‏] یَأْلَهُونَ إِلَیْهِ [وَلَهَ‏] وُلُوهَ الْحَمَامِ وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِه‏»[10] خداوند حجّ را بر شما فرض و واجب قرار داد برای این که قبله مردم قرار گیرد.

قبله یعنی جایگاهی برای اتّحاد، محوری که همه به دور او باشند، که البته قبله حقیقی، خود امام است، کما این که بیان کردیم و بیشتر هم شرح خواهیم داد که چرا بعد از طواف باید پشت مقام ابراهیم نماز خوانده شود؟ چرا نمی­رویم پشت ناودان طلا بخوانیم؟ آن­جا بیت­الله است و هرطرف که بایستی رو به کعبه و قبله­ای، چرا نمی­شود هر طرف می­خواهیم بایستیم بخوانیم؟ مثلاً سمت حجرالاسود یا کنار باب بایستیم بخوانیم؟ چرا گفته­اند نماز طواف را فقط پشت مقام ابراهیم باید بخوانیم؟ این یعنی بدون امام حرکت نکن.

 همان­طور که در نماز جماعت می­گویند: وقتی امام به رکوع می­رود، تو به رکوع برو و تا امام به رکوع نرفته است، به رکوع نروی، تا امام از رکوع بلند نشده است، تو بلند نشو، حتّی اگر اشتباهی هم از رکوع بلند شدی، با این که رکوع رکن است و اضافه و کم کردن رکن، خود به خود باعث بطلان نماز می­شود، امّا می­فرمایند: چون در نماز جماعت هستی، نه تنها اشکالی ندارد مجدّد به رکوع بروی بلکه مستحب است وقتی می­بینی رکوع امام جماعت طولانی شده است دوباره به رکوع بروی؛ یعنی از امام تبعیت کن.

«وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ حجّ بَیْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِی‏ جَعَلَهُ‏ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ یَرِدُونَهُ» پس خدای متعال برای همه مردم یک محور یعنی قبله قرار داده است تا همه متّحدالشکل باشند.

اصلاً لباس احرام یعنی متحّد­الشکل بودن، یعنی آن­جا دیگر فرقی بین عرب، عجم، ترک، لر و ... ، این زبان و آن زبان نباشد، همه یک شکل هستند، حالا این که چیزی می­نویسند و به لباس می­زنند، برای این است که کاروان را گم نکنند و إلّا خصوصیّت منا و عرفات این است که صحرای محشر به وجود می­آید - البته زمان قدیم خیلی بامزه­تر بود و این تجمّلات ظاهری را نداشت، گرچه الآن هم بعضی تحمّل نمی­کنند - غوغایی است، همه یک لباس به نام احرام دارند و همه کفن­پوش هستند.

این کفن پوشیدن، فقط به معنای این نیست که ما یاد قیامت بکنیم، یعنی ما برای دین کفن­پوشیم و می­خواهیم دین را حفظ کنیم. این که فقط بُعد اخروی به حجّ بدهیم و دنیا را نداشته باشیم، اشتباه است. اتّفاقاً روایات ما حسب آیات شریفه الهی، اوّل چیزی را که بیان می­کنند بحث دنیاست که عظمت دین را به رخ دیگران بکشد.

تواضع در اوج عزّت

 می­فرمایند: همه حاجیان مثل چهارپایان وارد آن­جا می­شوند «یَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ». چرا حضرت به این شکل تعبیر کرده­اند؟ دیدید یک مواقعی فیلم­هایی که راجع به راز بقا هست، وحوش را نشان می­دهد، حیوانات کوچ­کننده مثل گاومیش­ها و ... که چطور در صحرا همه با هم می­روند تا به آن نقطه­ای برسند که باید کوچ ­کنند، حضرت می­فرمایند: حاجیان مثل آن­ها وارد شوند، یعنی بدانند که همه نیاز به یک چیز دارند. مثالی که ایشان می­زنند برای این است که در ذهن بماند وإلّا قصد اهانت و جسارت نیست، اشتباه نشود. به این عنوان که چطور آن چهارپا دنبال آن گله حرکت می­کند که چوپان دارد، این جا هم حضرت همین را می­فرمایند که مثل چهارپایان به آن­جا وارد می­شوند.

«وَ [یَوْلَهُونَ‏] یَأْلَهُونَ إِلَیْهِ [وَلَهَ‏] وُلُوهَ الْحَمَامِ» حمام یعنی کبوتر. مثل کبوتران مشتاقانه به آن­جا رومی­آورند. چطور کبوتر عشق می­ورزد بعد از پرواز به آشیانه خود بیاید، چطور چهارپایان دوست دارند برگردند به جایی که برای آن­ها همه چیز باشد، جایگاه بیت برای مسلمین چنین است مثل آن است که انسان عاشق است که به آن­جا برگردد. چرا این­گونه است؟

«وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِه» برای این که خداوند متعال این­جا را به عنوان یک علامت و بیرق و پرچم برای تواضع به او و نشان دادن عظمت خودش قرار داد.

تواضع به پروردگارعالم با همین احرام است امّا عظمت خدا را هم این جمعیت کفر می­بیند. روایتی در باب محرم شدن داریم که إن­شاءالله بعداً می­خوانم، آن جا می­گوید که پروردگارعالم عظمت خود را به واسطه مؤمن نشان می­دهد.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

لذا خدا این خانه را نشانه‌ای برای فروتنی مردمان در برابر این عظمت قرار داده است و آن­جا جایگاهی است که اعتراف و اذعان به این داشته باشند که این‌جا مکان قدرت و عزّت پروردگارعالم است.

«عزیز» در کتب لغت کلمه‌ای است که دلالت بر معانی مختلف دارد «کلمه واحده تدل علی معان مختلفه». یکی همان عزّت است و معنی دیگر آن قدرت. با عزّت است یعنی باقدرت است. پروردگارعالم می‌خواهد که این‌جا مکان عزّت و قدرت برای مسلمین باشد.

پس حجّ که آرامش‌دهنده است، از یک طرف انسان‌ها را خاضع و خاشع می‌کند ولی از طرف دیگر هم عظمت را برای مسلمین نشان می‌دهد که این نکته بسیار مهمّی است. عظمت اسلام را به رخ کفّار و مشرکین می‌کشاند. مسلمانان خودشان در حجّ تواضع دارند امّا از آن طرف هم این حجّ برای آن­ها عزّت می‌آورد.

سریع­ترین راه برای برون‌رفت از فقر

پس یکی از نکاتی که در حجّ وجود دارد، قدرت مسلمین است. شاید به همین خاطر است که پیامبر اکرم، خاتم رسل، محمّد مصطفی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند: «حجّوا تَسْتَغْنُوا»[11] حجّ بگذارید تا مستغنی شوید. ما می‌گوییم حجّ مال کسانی است که استطاعت دارند -که گفتیم یک استطاعت مالی و یک استطاعت جانی مطرح است، بدن هم باید مستطیع باشد - امّا جالب است، به فقرا می‌فرمایند: حجّ بگذارید تا مستغنی شوید. یا در جای دیگری می‌فرمایند: «الْحجّ‏ یَنْفِی‏ الْفَقْر»^[12]، حجّ، فقر را از بین می‌برد. یعنی فقرا بروید حجّ انجام دهید تا فقرتان از بین برود. یا وجود مقدّس حضرت صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) می‌فرمایند: «مَنْ‏ حجّ‏ ثَلَاثَ‏ حجّجٍ‏ لَمْ‏ یُصِبْهُ‏ فَقْرٌ أَبَداً»[13] هر که سه بار حجّ بگذارد، هیچ­وقت فقیر نمی‌شود.

سؤال: الآن که نرخ دولتی سفر حجّ، دوازده میلیون است، ما یک بار هم نمی­توانیم برویم، این روایت می‌خواهد چه بگوید؟ اگر حجّ برای مستطیع است، پس این چیست که می‌گوید فقیر به حجّ برود که فقر را از بین می‌برد. یا می‌فرمایند: حجّ بگذارید تا بی­نیاز شوید؟

برای این که وقتی مؤمنین و مسلمین در حجّ به هم برخورد می­کنند، به خصوص دول می‌توانند تجارت­هایی داشته باشند. حجّ می‌تواند به عنوان یک کنگره عظیم برای دول مسلمان باشد، مثل این‌ اتّحادیّه­هایی که درست کرده­اند، اتّحادیّه اروپا یا گروه بیست یا ...، حجّ یک اتّحادیّه­ سالانه است که وقتی با یکدیگر معامله و خرید و فروش می‌کنند و قراردادها امضاء می‌شود، این پول‌ها در بین خود مسلمین رد و بدل می‌شود و عزّت و ثروت در بین مسلمین زیادتر می‌شود و می‌فهمند که چقدر ثروت و قدرت دارند.

 کما این که خدای متعال اتّفاقاً نفت را هم در کشورهای اسلامی قرار داده است، امّا چه کنیم که یهود ملعون خوب بلد بود چه کند و الآن وهابیّت ملعون که مثل بهائیّت ملعون، زاده یهود و صهیونیست است، خوب می­دانند چه کنند و اسلام را در دست گرفته­اند. متأسّفانه الآن دیگر اسلام آن اسلام ناب که امام راحل(اعلی اللّه مقامه الشّریف)، آن امام العارفین بیان می‌فرمایند، نیست.

 همه مسلمین از آن قدرتی که در برائت از مشرکین بود - که البته دیگر آن‌طوری نیست - لذّت می‌بردند. چرا این وهابیّت ملعون، آل سعود ملعون آمدند و ششم ذی‌الحجّه، آن هم در خانه امن الهی کشت و کشتار راه انداختند؟ برای این که یهود دستور داد، دید اوضاع دارد به هم می‌خورد، این‌ها هم که بازوی یهود هستند، ریختند و مسلمانان را کشتند.

حضرت صادق القول و الفعل، امام جعفر صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) فرمودند: «مَا رَأَیْتُ‏ شَیْئاً أَسْرَعَ‏ غِنًى‏ وَ لَا أَنْفَى‏ لِلْفَقْرِ مِنْ‏ إِدْمَانِ‏ حَجِ‏ هَذَا الْبَیْت‏»[14] چیزی را ندیدم که سریع‌تر از این انسان را غنی کند و فقر را از بین ببرد مثل به جا آوردن حجّ. می‌فرمایند: « مِنْ‏ إِدْمَانِ‏ » مداومت بر حجّ، سریع­ترین راه برای برون‌رفت از فقر و جذب غنا و ثروت است. چقدر زیبا فرمودند!

شاید کسی بگوید: حجّ یک مطلب عبادی بود، این‌ها یعنی چه؟ یعنی خدای متعال می‌خواهد به مسلمین قدرت عطا کند. امیدواریم که خدای متعال ما را بیدار بگرداند.

پروردگارا! صاحب اصلی حجّ، آن حاجی حقیقی به فریادمان برسان.

توفیق حجّ در محضر او به ما مرحمت بفرما.

خدایا! به آن حضرت قسمت می‌دهیم اسلام و مسلمین محافظت بفرما.

دشمنان دین و قرآن و ناموس و مملکتمان، دشمنان جوانان عزیزمان، رأس این دشمنان صهیونیسم جهانی، یهود، ریشه کن بگردان.

کید آمریکا و ایادی­اش به خودشان بازگردان.

عاقبت به خیرمان بگردان.

رهبر عزیز و عظیم الشّأن و فرزانه انقلابمان محافظت بفرما.

به اولیاء و انبیائت، به خصّیصین درگاهت قسمت می‌دهیم ای خدا! تو قادر هستی، ظهور آقاجان در عمر ناقابل ما قرار بده.

ما را جزء سربازان حقیقی او قرار بده.

آنچه دعا مدّنظر است و بر لسان جاری نگردیده و آنچه دعا در آینده مدّنظر می‌آید، ای خدا! همه این ادعیّه را به ادعیّه زاکیّه آقاجان، حضرت حجّت(روحی له الفدا) به هدف اجابت برسان.

«بالنبی و آله صلوات بر محمّد و آل محمّد(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)»