کد اساسی اخلاق 73/صبر با بصیرت

اگر بلایا برای مؤمن حقیقی بیاید، با بصیرت صبر می­کند، نه از روی اجبار.

ما دو نوع صبر داریم: نوع اوّل این است که بلا و مشکل آمده، مجبور به صبریم و چاره­ای نیست، امّا نوع دوم که این نوع را نوع عزّت بخش می­گویند، این است که انسان مصائب را با بصیرت و با دید باز بپذیرد، نه از روی این­که «حالا آمده، چه کنم؟» و بعد هم که دید چاره­ای ندارد، صبر کند. صبر با بصیرت، نه از سر اجبار.

صبر حقیقی بر مصائب، موقعی است که در بستر خود­آگاهی، رشد و بصیرت برای انسان به­وجود بیاید. اگر این­طور شد، درست است.

وجود مقدّس حضرت مولی­الموالی، امیرالمؤمنین، اسداللّه­الغالب، علی­ابن­ابی­طالب(صلوات اللّه و سلامه علیه) می­فرمایند: « صَبْرٌ عِنْدَ الْمُصِیبَةِ حَسَنٌ‏ جَمِیلٌ‏»[1] صبری که موقع مصیبت برای انسان بیاید، برای مؤمن خیلی زیباست. «حَسَنٌ جَمِیل» این صبر، بسیار عالی، نیکو و زیباست.

حضرت صادق­ القول ­و ­الفعل، امام جعفر صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) در قالب دعا می­فرمایند: «اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ الْحَسَنُ بَلَاؤُکَ وَ الْعَدْلُ قَضَاؤُکَ وَ الْأَرْضُ‏ فِی‏ قَبْضَتِکَ‏»[2]. خدایا! سپاس برای تو است که بلایی که می­فرستی حسن است. «الْحَسَنُ بَلَاؤُکَ» چه زیباست بلای تو.

اگر مؤمن بلد باشد در مقابل بلایا چگونه برخورد کند و بلایا را بلا نداند، بلکه امتحان الهی بداند، خیلی مهم است.

«وَ الْعَدْلُ قَضَاؤُکَ» عجیب است! می­فرمایند: آنچه که تو برای سرنوشت انسان تعیین می­کنی، عین عدالت است.

گاهی ما خودمان نمی­دانیم، معترض به این هستیم که چرا فلان مطلب برای ما اتّفاق می­افتد؟ به حضرت حق شِکوه می­کنیم، امّا این­جا می­گوید: هر چه تو می­فرستی عین عدالت است، عدل الهی است.

بعضی مواقع­، نعوذبالله ما به عدالت خدا شک می­کنیم، دو تا مشکل برای ما پیش می­آید، می­گوییم: اصلاً بعید است تو عادل باشی- نعوذبالله - ؛ چون تحمّل ما کم است، به کفرگویی می­افتیم. می­گوییم:تو خدایی؟! چه خدایی هستی؟!

می­فرمایند: بلایی که تو می­فرستی و سرنوشتی که تو برای انسان­ها می­نگاری، عین عدالت است. «وَ الْعَدْلُ قَضَاؤُکَ وَ الْأَرْضُ‏ فِی‏ قَبْضَتِکَ‏» زمین در ید توست، در قبض توست، در اراده توست.

اگر انسان این­طور به بلا و مصیبت نگاه کند، با بصیرت صبر می­کند، نه از روی اجبار.

صبر-9/12/86

[2] بحارالأنوار، ج: ‏94، ص: 141