پروردگارعالم همان­طور که ملائکه را امتحان کرد و همان­طور که شیطان ملعون را به وسیله ما امتحان کرد، ما را هم به وسیله چیزهای دیگر امتحان می­کند. به خصوص که ما مدّعی هم هستیم. شیطان هم همین حالت را داشت، جنّ و انس برتر هستند، اجنّه از ملائکه برترند، «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُون»[1] اوّل ما انسان­هاییم بعد اجنّه­اند. شیطان هم به ظاهر کمی قدرت تفکّر داشت، فکر کرد، گفت: برای چه به این سجده کنم؟

ما هم این­طوریم، برای خودمان فکر می­کنیم. اولاً این تفکّر را چه کسی به ما داده است؟ خدا می­گوید: عبادت کن، این­جا تفکّر ممنوع! پروردگارعالم که از ما می­خواهد تفکّر کنیم ولی یک جاهایی می­گوید تفکّر نکن، فقط اطاعت کن که خواب از چشمت بپرد و از خواب غفلت بیرون بیایی، انسان نباید در خواب باشد.

حالا کسی بیاید بگوید: چرا دور سنگ می­گردید؟! این کسانی که عالم و بزرگوارند برای چه می­روند؟ چه لزومی دارد برویم حجرالاسود را استلام کنیم، ببوسیم و ببوئیم؟! آن کسی هم که دارد می­رود مجبور است. تازه می­گویند: اگر شانه­ات کمی از چپ بگردد باطل است! این کارها را رها کنید، اصل این قضیه هم معلوم نیست درست باشد!

این فرد اظهار و ادّعا می­کند که من قدرت تفکّر دارم و می­توانم فرق بین حق و باطل را بفهمم، این دور بیت گشتن کار عبثی است، منتها روی اظهار کردن این را ندارد و اگر زمانی بتواند، می­گوید.

 امام صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) می­فرمایند: اتّفاقاً خدا امتحان ما انسان­ها را این­گونه قرار داد که ببیند چه کسی واقعاً فرمان_­بردار است و سرتعظیم فرود می­آورد. در اوج به ظاهر تفکّر و تعقّل، در اوج دانستن علم و آگاهی و پیشرفت و تکنولوژی و ...، ببیند وقتی به او بگوید: سر به سجده بگذار، عمل می­کند یا نه؟! من به تو می­گویم: دور این بگرد، چشم. همان­طور که به ملائکه گفت: به آدم سجده کنید و به شما ربطی ندارد که آدم تازه وارد است یا نیست، ملائکه هم گفتند: چشم، چون یکبار امتحان شده بودند، امّا ابلیس خواست هر چیزی را با تفکّر و عقل و برهان و دلیل بپذیرد.

 کدام برهانی بالاتر از این که وقتی پروردگارعالم من و شمایی را که هیچ بودیم و اسپرمی بودیم که اصلاً دیده نمی­شدیم، خلق کرد، کجا قدرت تفکّر و تعقّل داشتیم؟ وقتی به دنیا آمدیم فقط بلد بودیم گریه کنیم، پستان دهان ما بگذارند و ما بخوریم، از آن طرف هم قدرت کنترل خودمان را نداشتیم و خودمان را خراب می­کردیم. من و تویی که از اوّل این گونه بودیم و بعد آرام آرام رشد کردیم و بزرگ شدیم و دو کلمه خواندیم، حالا ادّعا می­کنیم که مثلاً ما می­دانیم که دور بیت گشتن چیست. اینجاست که پروردگارعالم به زبان بی­زبانی به ما می­گوید: خفه شو، کارت را انجام بده، به تو چه ربطی دارد که ادّعای عقل می­کنی، عقل آن است که مطیع خدا باشی، نه این که بگویی من نمی­دانم دلیل این چیست. خدا علیم و حکیم است، خیلی از مطالب در قضیه دور بیت گشتن و حج هست که من و تو به آن­ها نرسیدیم.

 آیا من و شما از اوّل می­دانستیم که پروردگارعالم برای زمین قوّه جاذبه قرار داده است؟ آیا می­دانستیم که کره زمین هم مثل کرات دیگر در آسمان معلّق بود؟ چه می­دانستیم، فقط می­دانستیم این زمین است و آن آسمان است و همیشه این را در مقابل آن قرار می­دادیم، در حالی که یادمان رفته بود ما خودمان هم در آسمانیم، خودمان هم در این طومار هستیم. حال ادّعا می‌کنیم که چنین است.

حضرت می‌فرمایند: کوردل این گونه است«وَ صَارَ الشَّیْطَانُ وَلِیَّهُ یُورِدُهُ مَنَاهِلَ الْهَلَکَةِ ثُمَّ لَا یُصْدِرُهُ».

حج عارفان – 19/6/92