آیت­الله مرعشی نجفی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) به نقل از استادشان، آمیرزا جواد آقا ملکی تبریزی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) می­فرمودند: آنچه که در ابتدا در فهم فقه، اصول و فرمایشات معصومین(علیهم صلوات المصلّین) لازم است، همان­طور که قرآن می فرماید، تزکیه است و هوش فایده­ای ندارد.

در مطالب دیگر بالاخره انسان یک چیزی می­فهمد امّا درک فرمایش حضرات معصومین(علیهم صلوات المصلّین) حتماً نیاز به این دارد که انسان باتقوا باشد و قلب سلیم داشته باشد. با قلب سلیم است که انسان  بالجد می­تواند به اجتهاد برسد؛ یعنی درک حقیقی از کلام معصوم(علیه الصّلوة و السّلام) داشته باشد. این حرف بسیار عالی است چون خود قرآن هم فرموده: «وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَة»[1]. لذا امکان دارد بعضی از مواقع ما سخنان حضرات معصومین(علیهم صلوات المصلّین) را نفهمیم.

پذیرش تعبّدی

پس در این­جا حضرت می­فرمایند: کلام حضرات معصومین(علیهم صلوات المصلّین) سخت است منتها در جای دیگری پیامبر اکرم(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می­فرمایند: «لا تُحَدِّثوا اُمَّتى مِن أحادیثى إلاّ بما تَحْمِلُهُ عُقولُهُم»[2]. فرمودند: احادیث و صحبت­هایی از من را برای امّتم بگویید که عقول و اندیشه­های آن­ها تحمّل شنیدن و پذیرش آن­ها را داشته باشد.

لذا ما یک مواقعی می­بینیم که این­گونه نیست، بعضی از احادیث «صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ» است و ما کلام حضرات را متوجّه نمی­شویم. این مطلب دلایل مختلفی دارد امّا در این­طور مواقع باید این مطالب را به عنوان تعبّدی بپذیریم.

البته بزرگان در مورد پذیرش تعبّدی می­فرمایند: یعنی پشت سر آن حکمت خوابیده است امّا ما هنوز به حکمت ان نرسیدیم. لذا به این معنا نیست که در آن حکمت و علم نیست. مگر می­شود پروردگاری که «علیمٌ حکیم» است یا فرستاده­اش که خودش او را یاری می­کند، نعوذبالله همین طوری چیزی را بگویند؟! خودش هم فرموده: «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی»[3] از روی هوی و هوس صحبت نمی­کند. ما حسب ادلّه­ای که داریم این آیه را در مورد حضرات معصومین(علیهم صلوات المصلّین) هم می­دانیم. لذا اتّفاقاً برای همین آن­ها را در پرده عصمت می­دانیم. منتها ما گاه مطلب را درک می­کنیم و گاه درک نمی­کنیم که این مطلب صددرصد دلایل و براهینی دارد.