تقوا و پارسایی در دین
لذا نکته مهم این است که فرمودند: آن کسی که به تقوای الهی بیشتر نزدیک شد، آنوقت به مقام اخلاص نزدیک میگردد.
لذا میبینید اصلاً امر است که در خطب نمازجمعه تبیین شود: «أُوصِیکُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ». در این تقوا چه خبر است که باید حتماً در یکی از خطبههای نماز جمعه خوانده شود؟! هر کس در عالم خطبه میخواند، چه پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)، چه مولیالموالی(علیه الصّلوة و السّلام) و ... باید تقوای الهی را اعلان کنند؛ چون بدون تقوا رسیدن به اخلاص محال است، محال.
لذا صاحب امشب هم فرمودند: «أُوصِیکُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ فِی دِینِکُمْ»، یعنی علاوه بر تقوای الهی، این که مواظبت و مراقبه کنید و ورع بورزید نیز بسیار مهم است.
کوشش در راه خدا، راستگویی و اداء امانت
در ادامه نیز فرمودند: «وَ الِاجْتِهَادِ لِلَّهِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ» تمام اینها برای رسیدن به اخلاص پلههای ترقّی است – توجّه! توجّه! - آن کسی که برای رسیدن خدا و اعمال الهی کوشش نداشته باشد، صددرصد به اخلاص نمیرسد و کسی هم که راستگویی و مهمتر از آن ادای امانت نداشته باشد، به جایی نمیرسد.
جالب است وجود مقدّس امام حسن مجتبی(صلوات اللّه و سلامه علیه) میفرمایند: حتّی اگر قاتل پدرم شمشیرش را به من امانت دهد، باز من در امانت خیانت نمیکنم. لذا اداء امانت برای مخلصین اینقدر مهم است.
«وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَکُمْ مِنْ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ» کسی که به شما اطمینان داشت - حالا هر که میخواهد باشد، میخواهد برّ باشد یا فاجر - و امانتی را به شما سپرد، باید امانتدار باشید.
سجده های طولانی و شب خیزی
حضرت در ادامه سفارشات خود میفرمایند: «وَ طُولِ السُّجُودِ»؛ اتّفاقاً یکی از نشانههای مخلصین عالم این است که به خصوص در دل شب ساجد هستند و آن هم سجدههای طولانی.
عزیزان! - مطالبی که در این جلسه عرض میکنم، کدهای مهم و اساسی است که فهرستوار بیان میکنم - نمیشود سالها در جلسات متعدّد، پای بحث اخلاص از دیدگاه معصومین(علیهم صلوات المصلّین)، مردان خدا، اولیاء و اوتاد و کسانی که طیّ طریق کردند، بنشینیم و فرمایشات آنها را بخوانیم و بگوییم و بشنویم امّا خودمان اهل شبخیزی نباشیم و بخواهیم به اخلاص برسیم. به خصوص شما اهل علم، طلّاب، روحانیّون عزیز، دانشجویان گرامی و اساتید بزرگوار دانشگاه باید بدانید که اگر ما اهل شبخیزی نبودیم، باختیم؛ بالأخصّ آن کسانی که در این نظام مقدّس مسئولیّت دارند.
فکر میکنید چرا گاهی این مسئولین به چالش کشیده میشوند؟! خدا گواه است اگر این نهضت اخلاقی صورت گرفته بود و همه جا بحث اخلاق بود و مردم، به خصوص مسئولین به اخلاق روی میآوردند، تمام بود.
مگر میشود کسی درون خانه یک انسان بختالنصر و عبوس قمطریرا باشد و به جای روح لطافت، روح قلدری داشته باشد، آن وقت بخواهد به اخلاص برسد؟! تأمّل در این مسئله، چه زن باشد و چه مرد، چه فرزند باشد و چه پدر، چه همسر باشد و ...، خیلی مهم است، چون انسان در غیر این صورت به اخلاص نمیرسد.
آیتالله العظمی مرعشی نجفی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) میفرمودند: من محضر آمیرزا جواد آقای ملکی تبریزی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) بودم، کسی آمد و به ایشان گفت: آقا! من به نسخهای که برای شبخیزی به من دادید، مو به مو عمل کردم امّا موفّق نمیشوم. آیه آخر سوره کهف را خواندهام، دعایی را که دادهاید، خواندهام، صدقه هم فرمودید دادم، همه کار کردم امّا موفق نشدم.
آقا فرمودند: گوشت را جلو بیاور تا بگویم. چیزی به او گفتند که دیدیم سرخ شد و عقب نشست. بعد فرمودند: این را انجام بده، درست میشود.
آیتالله العظمی مرعشی نجفی(اعلی اللّه مقامه الشّریف) فرمودند: بعدها که آن شخص پیش من آمد، من از او نپرسیدم امّا خودش برایم گفت: آن روز آقا فرمودند: تو چند روز است که در منزل بداخلاقی میکنی و با همسر و بچّههایت قهری، با این حال میخواهی خدای متعال باز توفیق شبخیزی به تو بدهد؟! هیهات! اینها که هیچ، اگر خضر نبی هم تعلیمی به تو بدهد، شبخیزی نخواهی داشت! لذا مکارم اخلاق اینقدر مهم است.
نیکی به همسایگان
برای همین است که حضرت در ادامه نصایح خود فرمودند: «وَ حُسْنِ الْجِوَارِ» نیکی حتّی به آن کسانی که همسایه هستند، خیلی مهم است؛ چون پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمّد مصطفی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) برای اینها آمده است «فَبِهَذَا جَاءَ مُحَمَّدٌ ص».
بعد حضرت فرمودند: «صَلُّوا فِی عَشَائِرِهِمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ» شما بر عشائر آنها سلام کنید و درود بفرستید و در تشییع جنازه آنها شرکت کنید و از مریضهایشان عیادت کنید، «وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ» و حقوق آنها را اداء کنید. «فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْکُمْ إِذَا وَرِعَ فِی دِینِهِ وَ صَدَقَ فِی حَدِیثِهِ وَ أَدَّى الْأَمَانَةَ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ النَّاسِ قِیلَ هَذَا شِیعِیٌّ فَیَسُرُّنِی ذَلِکَ» زیرا هر یک از شما وقتى در دین خود پارسا باشد و راست گوید و امانتدار باشد و اخلاقش را با مردم خوب کند، گفته خواهد شد: این شیعه است و این مرا خوشحال مىکند.
حضرت در ادامه فرمودند: «اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا زَیْناً وَ لَا تَکُونُوا شَیْناً» تقوای الهی پیشه کنید و برای ما زینت باشید، نه این که باعث خجلت و عیب و ننگ برای ما باشید.
لذا حضرت فرمودند: وقتی به این مطالب رسیدید، میتوانید قرابت خود را با ما اعلان کنید و بگویید: به ما نزدیک هستید - اینها نکات بسیار مهمّی است - «جَرُّوا إِلَیْنَا کُلَّ مَوَدَّةٍ وَ ادْفَعُوا عَنَّا کُلَّ قَبِیحٍ» دوستىها را به سوى ما جلب کنید و هر گونه زشتى را بهواسطه اعمالتان از ما دور سازید.