عن النّبی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم): «لا یَقْدِرُ رَجُلٌ علی حَرامٍ ثُمَّ یَدَعُهُ، لَیس بهِ إلاّ مَخافَةُ اللّهِ، إلاّ أبْدَلَهُ اللّهُ فى عاجِلِ الدُّنیا قَبْلَ الآخِرَةِ ما هُو خَیرٌ لَهُ مِن ذلکَ»[1]، یکی از نکات بسیار مهم برای بندگی پروردگار عالم دوری جستن از حرام است برای خدا از خوف اینکه از او دور بشود و کسی که فقط برای رضای خدا آنچه که پروردگار عالم حلال کرده انجام بدهد، خدای متعال به او عنایت می­کند.

در این روایت شریف می­فرمایند: اگر انسانی بر حرامی قادر بشود و بعد او را رها کند، مثلاً می­تواند خدای نکرده در آن مکانی که هست نعوذبالله و نستجیربالله طوری اختلاس کند که هیچ کس نفهمد و یا طوری خدای نکرده در آن اداره رفت و آمد او یا ... و چون هیچ کسی هم با او کاری ندارد یعنی ساعت نمی­زنند و به خاطر این لباس مقدّسی که بر تن دارد احترام می­گذارند و اگر بخواهد سوء استفاده بکند می­تواند - البته این لقمه لقمة حرام می­شود - یا نعوذبالله و نستجیربالله کسی می­تواند گناه شنیع زنا انجام دهد و هیچ أحدی هم جز خودش و خدا و آن شخص نمی­فهمد اگر برای خدا رها کند و این مسئله را واگذار کند طبعاً ذوالجلال و الاکرام محبّت می­کنند.

می­فرمایند: اگر برای خدا، برای ترس از خدا، این حرام را رها بکند طبعاً پیش از آخرت خدا به او، بهترش و مافوق تصوّرش را مرحمت می­کند که شاید باورش هم نشود «إلاّ أبْدَلَهُ اللّهُ فى عاجِلِ الدُّنیا قَبْلَ الآخِرَةِ ما هُو خَیرٌ لَهُ مِن ذلکَ» بهتر از این را ذوالجلال و الاکرام محبت می­کند این لطف خداست پس اگر ما رها بکنیم خدا مرحمت می­کند و چیزهای بهتری را می­دهد.

شاید یک مطلب از آن مادّیّات باشد مثلاً من فکر می­کنم با دو ساعت اضافه کار بی­خودی که برای خودم بزنم، نفعی می‌برم، امّا نعوذبالله لقمة خودم را حرام می­کنم. امّا برعکس اگر باورمان بشود رزّاق حضرت حق است که بهتر از آن را مرحمت می­کند و گاه حتّی معنوی آن را مرحمت می­کند یعنی چشم انسان باز می­شود گوش انسان باز می­شود اگر انسان با خدا معامله بکند و دست از حرام بکشد خدا مافوق تصوّرش لطف می­کند یعنی طوری است که به تعبیری اوّل باورمان هم نمی­شود که مگر می­شود این لطف و محبّتی که خدا کرده شامل حال من شده باشد.

فقط راه آن همین است که انسان از حرام دور بشود این را تمرین کنیم خیلی چیزها به ما می­رسد، در ادامه روایت  بهتر از این را هم می­فرمایند چون «قَبْلَ الآخِرَةِ ما هُو خَیرٌ لَهُ مِن ذلکَ» بهتر از آن چیزی که من فکر می­کردم یک طوری لطف می­کند روزی می­دهد که اصلاً باورم نمی­شود به قوّة مخیّلة من نمی­رسد اگر دست از یک حرامی بکشم در همین دنیا جبران می­کند «قَبْلَ الآخِرَةِ ما هُو خَیرٌ لَهُ مِن ذلکَ» که باورم هم نمی­شود.

اگر این را رعایت کنیم برنده هستیم خدایا! ما را عامل قرار بده!

خدایا! آن خوفی را که اولیاء می­فرمایند مرحمت کن! معنای حقیقی خوف از خدا، خوف دور شدن از خود خدا است چون بالاخره گناه انسان را دور می­کند حرام انسان را دور می­کند دیگر به انسان حال خوش نمی­دهد توفیق عبادت را از انسان می­گیرد اصلاً یک کسالت بی­خودی دارد از خدا دور می­شود.

اولیاء می­فرمایند که بترسد از اینکه از خدا دور شود والاّ خود خدا که ترسناک نیست خوف از خدا همین است که خوف دور شدن از ذوالجلال و الاکرام است که باید در آن خیلی دقّت کرد و تأمّل کرد خدواند ان­شاءالله ما را به این مسئله موفّق بدارد.

درس خارج فقه-  جلسه 74 - 2/10/90