پیامبر اکرم(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند: ««مَنْ‏ عَرَفَ‏ اللَّهَ‏ وَ عَظَّمَهُ‏ مَنَعَ فَاهُ مِنَ الْکَلَامِ، وَ بَطْنَهُ مِنَ الطَّعَامِ»[1] آن کس که نسبت به پروردگار عالم معرفت پیدا کرد، این شکمش را از خوراک نگاه می‌دارد. دو نوع بیان کردند، یکی این‌که از حرام باید دوری کند. دوم این که اولیاء خدا می‌گویند: این که معلوم است که انسان نباید حرام بخورد. منظور این نیست. منظور زیادی خوردن است؛ یعنی یک جوری بخورد که این شکم پر نباشد.  بعضی مواقع انسان آن‌قدر غذا می‌خورد که به تعبیری می‌فهمد معده‌اش باد کرده، امّا یک موقعی می‌خورد به قدر این‌که قوّه‌ای داشته باشد.

آیت‌الله مولوی قندهاری(اعلی اللّه مقامه الشّریف)، آن کنز خفیّ الهی می‌فرمودند: طوری بخورید، کانّ نخوردید، تا بخواهد معده‌ شما بفهمد چیزی خوردید، اصلاً متوجّه نشود شما چیزی خوردید. بعد شوخی می‌کردند، می‌فرمودند: باید یواشکی بخورید که معده شما نفهمد، طلب زیادی از شما نکند. این خیلی حرف عجیبی است. یعنی دنبال شکم‌پروری نباش.

دو نوع اهل دل داریم. یک نوع اهل دلی که اولیاء الهی هستند، یک نوع هم اهل دلی که فقط سر سفره بنشینند. گفتند: یک آقایی یک کسی را دعوت کرد، دید این مهمان خیلی می‌خورد، گفت: ما را که شد بس. مهمان هم گفت: ما می‌خوریم تا هست. این دید عجب پررویی است، اگر عقب بنشینم، ول‌ کن نیست، گفت: اشتهای ما هم آمد واپس. بعضی‌ها اشتهایشان واپس می‌آید، بعضی‌ها هم می‌خورند تا هست. بعضی‌ها نمی‌خورند تا سیر بشوند، می‌خورند تا تمام بشود، می‌گویند: تا هست باید بخوریم تا تمام بشود. این گرفتار است.

زیاد نخور، عزیز دلم! اثر می‌گذارد، باب معرفتی را می‌بندد. این‌ها رمز است که پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند. می‌خواهی باب معرفتی تو بالا برود، کلام بیهوده نگو. می‌خواهی باب معرفتی تو بالا برود، پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند: «وَ بَطْنَهُ مِنَ الطَّعَامِ» نمی‌فرمایند: «وَ بَطْنَهُ مِنَ الحَرام» یعنی این‌طور نباشد که وقتی از سر سفره بلند می‌شوی، ببینند شکمت باد کرده، بفهمند خوردی! «وَ بَطْنَهُ مِنَ الطَّعَامِ» نه «مِنَ الحَرام» ، نکته این‌جاست. باب معرفتی بالا می‌رود، عظمت ذوالجلال والاکرام را می‌فهمد و آن‌وقت است که عبد می‌شود.

معرفت النفس – 16/12/92