با فرا رسیدن ایام محرم و صفر به رسم هر ساله بازخوانی قیام امام حسین (ع) و همچنین مقصود ایشان و بطور کلی دین مبین اسلام توسط روحانیت روشنگر انجام می گیرد؛ عامل مهمی که حیاتی دوباره به اسلام حقیقی می بخشد و به بهترین وجه در کلام امام خمینی (ره) نمودار است: «این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است». درباره اهمیت این مسئله، خبرنگار فرهنگی پایگاه بصیرت گفتگویی را با حضرت آیت الله دکتر روح الله قرهی (مد ظله العالی) مؤسس حوزه علمیه امام مهدی(عج) ترتیب داده که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم.
*کیفیت عزاداری در ماه محرم چگونه باید باشد؟
عزاداری یکی از نکات بسیار مهم در دین ما است و این عزاداری ها اسلام را حفظ کرده است. همانطور که امام راه حل (ره) فرمود: این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته و تقوی القلوب است. همان گونه که در شرایط امروز می بینید دشمن این همه کارهای ضد فرهنگی انجام می دهد که جوانان عزیز ما را به سمت ابتذال و گناه بکشاند، اما محرم و صفر و همین عزاداری ها سبب آرامش قلوب می شود. همانطور که خداوند در آیه ۳۲ از سوره حج می فرماید: وَ مَنْ یُعَظِّمَ شعائِرَ اللّه فَإنَّها مِن تَقْوی القلوب. هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه‌ی تقوای دل های آنها است.
هر کس نشانه های نائل را بزرگ بدارد ،علامت تقوی قلب ها است. خود شعائر این خصوصیت را دارد، چون شعائر به معنای علامت است نشانه های الهی در همین عزاداری ها است، چرا که عزادری های عاملی برای تقوی قلوب می شود.
مردم به خاطر ولایت، محبت و مودت اهل بیت (ع) به دین و آرمان های خود روی می آورند، چون یکی از خصوصیات هیات،عزاداری و سخنرانی ها همین روشنگری دینی است که در آن راجع به این که آرمان های حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) چه بود؟ چرا قیام کرد؟ صحبت می شود، حضرت فرمودند من برای دنیا قیام نکرده ام، بلکه من برای وجود دین قیام کرده ام. مردم متوجه می شوند این فرمایش وجود مقدس ابی عبدالله الحسین(ع) که فرمود: " إنی لم أخرج أَشِراً ولا بَطراً ولا مُفسداً ولا ظالماً، وإنّما خَرَجْتُ لطَلب الإصلاح فی أمّة جدّی رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم، أُرید أن آمر بالمعروف وأنهى عن المُنکَر وأسیر بسیرة جدّی وأبی علیّ بن أبی طالب علیه السلام."
در واقع حضرت فرمودند: اقدام ما از سر طغیان و برای رسیدن به خوشی نیست. این اقدام، یک اقدام فساد برانگیز در جامعه و امت اسلامی هم نیست، بلکه تنها هدف من اصلاح در امت جدم است. من می خواهم فریضه امر به معروف و نهی از منکر را احیا کنم و همان راهی را که جدم رفتند، ادامه بدهم. وقتی خطبای بزرگورا این مطالب را توضیح می دهند و هنگامی که مردم به سوی این معارف الهی روی می آورند دشمن متوجه می شود که محرم، صفر و عزاداری های یک عامل بسیار خوبی برای بازگشت جوانان به سمت خدا است. این نهضت سراسر نور است، همانطور که حضرت ابا عبدالله (ع) در اولین برخورد با سپاه حُر می فرمایند: «أَیـُّهَا النّاسُ فَإِنَّکُمْ إِنْ تَتَّقُوا اللّهَ وَ تَعْرِفُوا الْحَقَّ لاَِهْلِهِ یَکُنْ أَرْضی لِلّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَیْتِ مُحَمَّد(صلی الله علیه وآله وسلم) أَوْلی بِوِلایَةِ هذَا الاَْمرِ مِنْ هؤُلاءِ المُدَّعینَ ما لَیْسَ لَهُمْ وَ السّائِرینَ بِالْجَوْرِ وَ العُدْوانِ.»
مردم از خدا بترسید، حق را برای اهلش بشناسید که این برای خشنودی خدا بهتر است، ما اهل بیت به خاطر همین به ولایت و رهبری آمده ایم که این مدعیان نالایق و عاملان جور، دشمنی و تجاوز را کنار بگذاریم، یعنی مردم بدانند که دنیای آنها دنیای حسنه نیست، بلکه دنیای ظلم و جور است و این که معصومین هم برای دنیا آمده اند و این آیه شریفه که به دعای قرآنی در بین مردم مشهور است که حتی در قنوت می خوانیم رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ که در آن هم دنیای حسنه را طلب می کند و هم آخرت حسنه را، بنابراین باید در مفاهیم این قیام تدبر کنیم.
*آیا دشمن برای مقابله با اسلام، سراغ محرم و صفر هم می رود؟ یعنی آیا برنامه هایی برای تحریف محرم و صفر و عزاداری ها دارد؟
هنگامی که دشمن متوجه شد که جوانان عزیز ما با شنیدن این معارف و اشک بر اباعبدالله الحسین(ع) به سوی دین باز می گردند و شور و شعور دو بال برای بازگشت به سوی پرودگار عالم است، بنابراین تا زمانی که جوانان زیر پرچم امام حسین (ع) سینه می زنند، دشمنان به اهدافشان نمی رسد. چه کاری باید بکنند یکی این که این همه کار کردند ۱۰ ماه کار کردیم یک محرم و صفر آمد و همه کارهای آن ها را به هم ریخت. دشمن چاره اندیشی می کند که چه کار کند تا به اهداف خود برسد به این نتیجه می رسند که به مسایل عزاداری ورود پیدا کنند. یکی از این کارها از بین بردن محرم و صفر است، یعنی برنامه هیات را از بین ببرند. یکی از راه های آن ها وهابیت است که با تبلیغات سوء در مجالس عزاداری قصد گمراه کردن جوانان را دارند. حالا که دیدند جوانان و مردم ریشه شان با حب اهل بیت (ع) گره خورده است، می خواهند در خود عزاداری نفوذ پیدا کنند، همانطور که رهبر معظم انقلاب مسئله نفوذ را مطرح می کنند، واقعیتی است که دشمن در همه عرصه ها می خواهد اصل را نابود کند حال اگر دید اصل نابود شدنی نیست، بهترین راه نفوذ است. ثمره نفوذ این که آن چیزی که حقیقت بود را کنار بگذارند و چیز دیگری را جلوه بدهد که محتوای قبل را نداشته باشد. به عنوان مثال عزاداری بدون محتوا باشد. آن ها می خواهند آرام آرام اشک و سوز دل را نیز از انسان بگیرند. یکی از راه های منتخب دشمن این بود که ابزار آلات موسیقی به هیات ورود پیدا کند این سبب می شود آن سوزی که در سینه زنی ها داریم کنار رود. مسئله دیگر در اشعاری است که توسط مداحین خواند می شود. در محرم های پیشین اشعاری می خوانند که محتوای پر مغزی داشت که مردم را دعوت به هیهات من الذله می کردند تا مراقب باشند دشمن مسلط نشود، امر به معرف و نهی را در اشعار بیان می کرند، اما هدف دشمن این است که اشعاری بسیار سبک و بی محتوا که به چهره و سیمای اهل بیت اشاره می کند را در مجالس یخوانند و وقتی با سبک ترانه آیات قرآن را بخواند دیگر آن آیات اثری نمی گذارد. دشمن بسیار موذیانه و با جنگ نرم وارد می شود طوری که کسی متوجه نشود.
مسئله دیگر که دشمن به آن اهتمام دارد محتوی داستان کربلا و چرایی آن است، که همه تلاش دشمن این است که این چرایی های نهضت عاشورا در هیات بیان نشود. در واقع دشمن قصد دارد هیات حقیقی و عزاداری صحیح را از ما بگیرد.
*نظر شما درباره این که مقام معظم رهبری اشاره داشته اند که برخی ها به دنبال این هستند، هیئت ها و مساجد را به سوی غیر سیاسی و بیگانه بودن با انقلاب اسلامی سوق دهند، چیست؟
خیلی از خطبه های ابا عبدالله (ع) و اصل قیام حضرت سیاسی است، افرادی که می گویند عزاداری را سیاسی نکنید باید به آن ها پاسخ داد مگر دین ما از سیاست جداست، سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ماست، این حرف بسیار غلطی است و همان چیزی است که یهود ملعون و صهیونیسم جهانی می خواهد.آن ها وقتی دیدند که اصل دین را نمی توانند از بین ببرند، در دین نفوذ کردند یکی از جلوه های این نفوذ هم این است که می خواهند دین را از سیاست جدا کنند. مسئله دیگر این است که انقلاب ما در راستای سیاست های دینی قیام کرد.
طبیعی است که دشمن امروز ناراحت باشد از اینکه زمام دین و تشیع به دست علمای ربّانی افتاده است. لذا می آید با تعابیری همچون امام حسین (ع) را سیاسی نکنید، نفوذ می کنند. در پاسخ به این افراد باید گفت که چقدر احمق تشریف دارید، خود ابا عبدالله الحسین(ع) می فرماید: من برای ظلم قیام نکرده ام، من علیه ظلم و فساد قیام کرده ام. ابا عبدالله الحسین(ع) در خطبه های خود تبیین می کند که ما برای سیاست دینی قیام کرده ایم و دین چیزی جز سیاست نیست. بنابراین مشخص است که این خط دهی از جای دیگر است.
وقتی نمی توانند عزاداری را از بین ببرند، شیعه انگلیسی درست کردند و مرجع سازی کردند، چرا که دیدند همه چیز در دست مرجعیت است، به ویژه امروز که چیزی به نام امام در جامعه تشیع وجود دارد. طبیعی است که امروز دشمن برای این که از همین سیاست دینی ضربه مهلکی خورده است، می گوید ما نباید مطالب عزاداری را با سیاست همراه کنیم در حالی که باید پرسید مگر ابا عبدالله الحسین(ع) را برای حکومت دعوت نکردند؟ مگر آن همه نامه برای این نبود که شما بیا و برای ما سرپرست باش و حکومت کن. آن هایی که این مطالب را می گویند و افرادی که طوطی وار حمایت می کنند به خاطر این است که راجع به قیام ابی عبدالله الحسین(ع) تحقیق نکرده اند، البته دشمن تحقیق کرده و از روی عمد این ها را می گوید، اما به افرادی که کورکورانه پذیرفته اند باید گفت که از قیام ابی عبدالله (ع) شما اطلاعی ندارید به همین خاطر است که ما فریاد می زنیم که تاریخ را مطالعه کنید و بدانید که اهداف ابی عبدالله (ع) چیست. اینکه می گوییم در هیئت ها باید شور و شعور همراه هم باشد به خاطر این است که این سخنان باطل را بشناسند و نپذیرند.
وقتی ماه محرم فرا می رسد انتظار داریم آسیب های اجتماعی کاهش پیدا کند، برای آنکه جامعه ما در مسیر حسینی و علوی گام بردارد و مسئولان و عزاداران نگاهی حسینی داشته باشند چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟
اهداف برپایی هیئت و عزاداری کردن در طول تاریخ را مطالعه کنیم. اولین عزادارن و برپاکنندگان هیات خود حضرات معصومین (ع) هستند و اولین مجالس عزاداری به طور رسمی در شام به دست حضرت زین العابدین(ع) و حضرت زینب (س) به وجود آمد تا که اهداف این قیام فراموش نشود. اگر بنا باشد که هیات باشد از این باب که فقط دور هم باشیم و وقتی را بگذاریم، قطعا از اهداف قیام فاصله گرفته ایم، لذا پیشنهادم این است که روحانیون محترم حتما مطالعه تاریخی بسیار قوی داشته باشند. در هیات اولین مرحله که باید مورد توجه قرار بگیرد و تبیین اهداف و نظرات معصومین بالاخص ابا عبدالله الحسین(ع) است که اگر غیر از این باشد، قطعا به انحراف کشیده می شود. حتی ممکن است خدایی ناکرده در مباحث اخلاقی هم به انحراف کشیده شوند.
نکته دوم این است که ما نباید سازمان دهی را به معنای دولتی کردن بدانیم، اما رها کردن را هم چیزی خوبی نمی دانیم. اگر ارگانی مانند سازمان تبلیغات اسلامی مجوز داده یا مطالبی را ارائه می دهند نه از این باب که قصد دولتی کردن عزاداری ها را داشته باشند این کارها فقط به خاطر این است که سازمان دهی شود تا خدای ناکرده به انحراف نرود.
دشمن وقتی دید نمی تواند به راحتی نمی تواند هیات را از بین ببرد، از نفوذ استفاده کرد، در هیأتی که نفوذ باشد، شور به تنهایی وجود دارد، این شور را به سمتی می برند که اشک، ناله و فغانی نباشد و به سمت و سیاقی ببرند که خودشان می خواهند و بعد هم او را به عنوان یک هیئت خوب جلوه بدهند. کما این که در خارج از کشور دیده ایم که چون نماز را نتوانستند از بین ببرند، آمدند یک زن را امام جماعت قرار دادند، در برخی از کشورهای عربی طفلی که پنج یا شش ساله است را امام جماعت قرار می دهند این ها همه برنامه هایی است که می خواهند با نماز، نماز را از بین ببرند. به عنوان مثال مسجد النبی آن وهابی ملعونی که به عنوان امام جماعت ایستاده است وضویش باطل می شود و اعلام می کنند که می رود تا تجدید وضو کند و اعلام می کنند که رفته وضو بگیرد و مجددا برگردد، مردم بیچاره هم ایستاده اند تا امام جماعتشان مجددا وضو بگیرد و برگردد. آن ها این کارها را برای به سخره گرفتن نماز و عبادت انجام می دهند، چون می بینند نمی توانند اصل نماز را ضایع کنند.
موضوعی که روی آن تاکید بسیاری دارم این که امروز دشمن می خواهد بگوید هیئت و حسینیه داشتن و یاد امام زمان (عج) خوب هستند، اما بدانید که انقلاب هیچ ارتباطی با امام حسین(ع) و امام زمان(عج) ندارد. در واقع دشمن قصد جداسازی دارد، چون تنها گروهی که از طریق هیات و روضه ها توانستند استعمار را به چالش بکشانند همین انقلاب اسلامی است، لذا آنها می خواهند انقلاب اسلامی را به چالش بکشند و هیئت هایی را درست می کنند که بدون محتوا باشد.
نمی خواهم بگویم همه افراد مکلّا آدم های خدای نکرده بدی هستند، یا ما انحصار طلبیم و می خواهیم همه چیز را روحانیت بیان کنند، اما به نظر می رسد دسیسه های در کار است و همان طورکه حضرت امام(ره) فرمود تا جایی که روحانی وجود دارد به هیچ عنوان کسی نمی تواند، امام جماعت باشد. در حال حاضر هیأت هایی به وجود می آورند که سخنران آن یک فرد عادی است، گاهی هم به او لقب مهندس یا دکتر داده می شود و با تبلیغات هم به رخ مردم کشیده می شود. گاهی اصلا درس حوزوی هم نخوانده است، مطالعات تاریخی هم ندارد و حدیث شناس هم نیست. یکی از مطالب مهم ما بحث حدیث شناسی است و سخنران مذهبی باید علوم حدیث را بداند، بر مطالب پیرامون آن مسلط باشد، اهل معنا و اهل البیتی باشد. متاسفانه اخیرا بسیار دیده ایم که گاهی یک جوان مداح که مداحی اش خیلی درست نیست، واعظ می شود و سخنرانی می کند که این خیلی افتضاح است که او چیزهایی را برای جوانان بیان می کند که اصلا وجود خارجی ندارد و ما هر چه در کتب تاریخی و منابع اصلی تفحص می کنیم، چنین چیزهایی را نمی یابیم.
محرم و صفر ما را دعوت کرده که به اسلام حقیقی برگردیم. اسلام حقیقی و اسلام ناب محمدی (ص) که امام راه حل عظیم الشان نیز فرمودند. هدف از قیام ابی عبدالله(ع) و برگزاری عزاداری در ماه محرم و صفر بازگشت به اسلام حقیقی اسلام ناب محمدی می باشد.
با تشکر از حضرت آیت الله قرهی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.
مصاحبه از: سید محمد مشکوة الممالک