🌸روایات حکیم از سلوک عرفا 232

همنشینی با عالِم مهذّب

🍃کسی که سالک می­گردد، باید بداند بهترین راه، راهی است که علمای حقیقی رفتند. اعاظم و بزرگان دین، از جمله عارف دلسوخته، حضرت آیت­الله کشمیری(اعلی الله مقامه الشریف) در سفارشات خود این نکته را بیان می­کردند و می­فرمودند: راه علمای راه یافته­ی زاهد از دنیا را بروید. علم باید در حضور خدا باشد و اهل علم باید در حضور خدا باشند.

🍃ایشان حتّی می­فرمودند: با آن­ها که ظاهر عالمان را دارند، امّا عالم غیر عامل هستند، نباید معاشرت کرد که معاشرت با آن­ها سم است و وجود انسان را از همه­ی خوبی­ها تهی می­کند.

🍃هما­ن­طور که انسان با اهل جهل نباید هم­نشینی کند، با عالمان غیر عامل هم نباید هم­نشینی کند. ای بسا عالمان غیر عامل بیشتر به انسان ضربه بزنند تا جهال. چرا که جهال به صورت ظاهر هیچ نمی­دانند و ادّعایی هم ندارند، امّا عالمان غیر عامل مدّعی هم هستند و خود این ادّعا انسان را بیچاره می­کند. لذا باید خیلی مواظب بود، حتّی ایشان می­فرمودند: بدانید نشست و برخاست با این­ها در سلوک شما اثرگذار است.

🍃چرا هر کس شاگرد حضرت شیخناالاعظم، مفید عزیز(روحی له الفدا)، اخ السّدید امام هماممان، حضرت حجّت بن الحسن المهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) شد، سیّد رضی، سیّد مرتضی و شیخ طوسی بیرون آمد؟ چون خود ایشان که اوّل مرجع دین و استاد الاساتید است؛ یعنی استاد حضرت خضر نبی است و خضر نبی استاد الانبیاء است؛ مهذّب بودند.

🍃در بیان مقام تهذیب ایشان همین بس که وجود مقدّسشان خواب دیدند، بی بی دو عالم، حضرت ثریای وجود عالم بشریت، حضرت زهرا(سلام الله علیها) دست سیّدان شباب اهل الجنه، الحسن و الحسین(صلوات الله علیهما) را گرفته، درب خانه­ی حضرت شیخنا الاعظم آورده بودند و فرمودند: ای شیخ! دو فرزند مرا درس بده. در عالم خواب تعجّب کرد که من درس بدهم؟! آن هم به چه کسانی؟! از خواب بیدار شد، صبح وقتی مادر سیّدین نیّرین، سیّد رضی و سیّد مرتضی در زد و آن­ها را به دست شیخ سپرد، حضرت شیخنا الاعظم متوجّه شد که چه خبر است. حضرت شیخنا الاعظم می­دانست نگاه استاد و حتّی کلام استاد اثرگذار است، امّا چون این دو بزرگوار زیبارو بودند، دیگر به آن­ها نگاه نکرد.

🍃زمانی شخصی نذر کرده بود برای طلابی که در محضر شیخنا الاعظم بودند، شانه­های نفیس بیاورد. حضرت شانه­ها را تقسیم کردند، ولی به این دو بزرگوار شانه ندادند. فردا مادرشان آمد، گفت: به فرزندان من شانه ندادید، علّت چیست؟ فرمودند: مگر این­ها محاسن دارند؟ مادر با تعجّب گفت: شیخ چه می­گویی؟ این­ها هر روز پیش تو هستند، فرمودند: من نگاهشان نکردم، چون از همان ابتدا که دیدم این­ها زیبارو هستند، از این که نکند نگاه من به آن­ها با دیگران متفاوت باشد، دیگر به آن­ها نگاه نکردم.

🍃لذا خوب درس دادن به تنهایی معیار نیست، ملاک اصلی نزد حق تعالی، تدریس با تهذیب است. در قدیم، روش و سیر شاگردپروری بزرگان و اعاظم دین این بود که شاگردانشان را با خود داشتند و با آن­ها بیشتر از لحاظ تهذیب نفس کار می­کردند تا مباحث تعلیمی، دلیلش هم همین آیه قرآن کریم و مجید الهی است که می­فرماید: «وَ یُزَکّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ»[1].