به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، «برجام» و «FATF» دو موضوع محوری در حوزه های اقتصادی و سیاسی در دولت تدبیر و امید بوده است. از ابتدای دولت روحانی تا هنگام خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه 97، موضوع توافق هسته ای با کشورهای 5+1 که نهایتا «برجام» نام گرفت، در صدر موضوعات کشور قرار داشت و سپس موضوع همکاری ایران با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) که همزمان با اجرایی شدن برجام مطرح شده بود، تبدیل به یکی از مهمترین موضوعات کشور شد. علی رغم اصرار دولت روحانی بر اجرای کامل برنامه اقدام FATF توسط ایران، شورای نگهبان به مصوبات مجلس شورای اسلامی درباره الحاق ایران به کنوانسیون های پالرمو و CFT که با لابی سنگین دولت در مجلس تصویب شده بود، اشکال گرفت و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم تاکنون حاضر به تایید این مصوبات نشده است.
با توجه به اهمیت این موضوعات، گفتگوی تفصیلی با حسین حاجیلو کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی داشتیم که یادداشت ها و مصاحبه های فراوانی در زمینه «برجام» و «FATF» داشته است و از منتقدان سیاست های اقتصادی دولت بخصوص در حوزه دیپلماسی اقتصادی محسوب می شود. بخش اول این مصاحبه تفضیلی با محوریت «FATF» در ادامه آمده است:
*تعلیق ایران از لیست سیاه FATF صرفا اسمی بود
فارس: لطفا توضیح دهید که چه کشورهایی در گروه ویژه اقدام مالی FATF عضو هستند و در حال حاضر وضعیت ما در این نهاد چگونه است و آیا کشور دیگری هم وضعیت مشابه وضعیت ما را دارد یا خیر؟
حاجیلو: برخلاف تصور موافقین FATF؛ اعضای این نهاد 190 کشور نیستند؛ بلکه اعضای اصلی FATF شامل 37 کشور به‌علاوه دو نهاد شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا هستند که مجموعا 39 عضو اصلی FATF را تشکیل می‌دهند و تنها این اعضا دارای حق رای و تصمیم گیری هستند و 190 کشور و حوزه قضایی تحت نظارت FATF هستند و نه عضو FATF و تحت نظارت بودن به معنای عضویت و حق رای داشتن و دخیل بودن در تصمیم‌گیری‌ها نیست.
گروه ویژه اقدام مالی یک نهاد بین‌المللی نیست و نهادی بینالدولی است که گروه محدودی از کشورها برای کل کشورهای دنیا تصمیم‌گیری میکنند و بر اجرای استانداردها توسط آنها نظارت دارند.
شیوه عمل FATF به این گونه است که این نهاد وضعیت کشورها را براساس معیارهای خود و میزان مطابقت با استانداردهایش بررسی میکند و آنها را به چند گروه دسته‌بندی میکند: کشورهای کاملا منطبق بر استانداردها، کشورهای درحال پیشرفت و کشورهای غیرهمکار که خود شامل دو دسته میشود: کشورهای غیرهمکار و پرریسک که در بیان عامه به آن لیست خاکستری میگویند و کشورهای غیرهمکاری که باید علیه آنها اقدام متقابل انجام شود که در بیان عامه به آن لیست سیاه میگویند.
در حال حاضر، کشورهای ایران و کره شمالی در لیست اقدام متقابل (موسوم به لیست سیاه) هستند و در طول 30 سال گذشته که این نهاد تشکیل شده است تنها این دو کشور در لیست مذکور قرار گرفته اند. ایران از سال 88 وارد این لیست شد و در سال 95 به دنبال امضای تعهد سطح بالای سیاسی توسط آقای طیب‌نیا، وزیر وقت اقتصاد مبنی بر اجرای کامل برنامه اقدام 41 بندی که مخصوص ایران نوشته شده بود، این ادعا از سمت FATF و دولت آقای روحانی مطرح شد که گروه اقدام مالی، جمهوری اسلامی ایران را از وضعیت اقدام متقابل یا کانترمژر تعلیق کرده استT اما علیرغم ادعای مطرح شده این تعلیق صرفا اسمی بود.
قبل از اینکه دلیل این ادعا را خدمت شما عرض کنم، لازم است این توضیح را در مورد مکانیزم اقدام متقابل FATF علیه کشورها توضیح دهم. در یادداشت تفسیری توصیه شماره 19 از توصیه‌های 40 گانه FATF، 9 اقدام مقابله ای تشریح شده است که این گروه، از کشورها خواسته است تا این 9 اقدام را علیه کشور هدف که وارد «لیست اقدام متقابل» میشود، اعمال کنند. برخلاف تصور موافقان FATF نتیجه ورود یک کشور به این لیست و نتیجه اعمال این 9 اقدام علیه آن کشور به هیچ وجه قطع همکاریهای بانکی نیست بلکه این 9 اقدام نهایتا از جنس افزایش مراقبت و نظارت، گزارش دهی و ایجاد شفافیت در تعاملات بانکی با کشور هدف است. حال برگردیم به واقعیت ماجرای تعلیق جمهوری اسلامی ایران و اینکه چرا ما معتقدیم تعلیق ایران از حالت اقدام متقابل یا همان لیست سیاه، واقعی نیست. FATF حتی پس از گرفتن تعهد سطح بالای سیاسی از وزیر اقتصاد وقت در سال 95، در هر بیانیه‌ای که پس از نشستهای 4 ماهه خود منتشر میکند از کشورها میخواهد که همچنان مهمترین بند از 9 بند اقدامات مقابلهای که همان EDD یا شناخت تقویت شده مشتری است را درباره ایران اعمال کنند، پس مهمترین و شدیدترین بند از اقدامات مقابله ای هیچگاه تعلیق نشده است و از هشت اقدام مقابلهای دیگر نیز، در دو نشست اخیر غیر از بند A یا همانEDD که هیچگاه تعلیق نشد، بندهای B،H و I نیز علیه ایران فعال شدهاند.
*تصور دولت درباره FATF غلط است
*آماده مناظره با مقامات وزارت خارجه درباره FATF هستم
فارس: برخی از مقامات ارشد دولتی از جمله معاون وزیر خارجه، آقای انصاری اخیرا گفته اند حضور در FATF برای همکاریهای بانکی مثل داشتن پاسپورت برای سفرهای خارجی است، نظر شما در این باره چیست؟
حاجیلو: خب جناب آقای انصاری، معاون وزیر امور خارجه که شما از ایشان نقل قول کردید در یک زمینهای این صحبتها را کردهاند که تفکر زمینهای دولت هم همین است. فهمی که ایشان و همفکرانشان و در کل دولت از مساله FATF دارند غلط است و همین درک غلط موجبات اظهار اینچنین نظراتی را فراهم می کند. دولت از ابتدای مساله FATF که پس از برجام و از سال 94 مطرح شد همواره این تصور غلط را داشت که FATF یک مساله جهانی و جهانرواست و همه کشورها برای تبادلات مالی نیاز به FATF دارند. این تصور، تصور اشتباهی است چرا که FATF یک سازمان بینالدولی است که هم اکنون هم در «مرجع جهانی» بودن آن اختلاف است، نه بین آمریکا و چین؛ بلکه بین آمریکا و اروپا و شاهد مثال آن هم اتفاقی بود که در سال گذشته افتاد. اروپایی‌ها یک لیست جدا از لیست FATF درباره کشورها و حوزههای قضایی با ریسک بالای پولشویی ارائه دادند و آن را مرجع استناد خود معرفی کردند، اما آمریکایی‌ها به آن اعتراض کردند، حتی مارشال بیلینگزلی دستیار معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا که رییس وقت FATF هم بود اعلام کرد که مرجع جهانی برای تشخیص پرریسک بودن کشورها در زمینه پولشویی و تامین مالی تروریسم FATF است و نه شما (یعنی اروپا) و این لیست مورد قبول ما نیست و با این کار جریان FATF تضعیف می شود و این اعتراض وقتی جالب‌تر می شود که بدانیم چند ایالت از ایالات متحده آمریکا جزو لیست پرریسک‌های پولشویی اروپایی‌ها بودند و اخیرا هم خبری منتشر شد مبنی بر اینکه اروپایی‌ها پیگیر تاسیس یک نهاد جدید مبارزه با پولشویی هستند. همه اینها نشان می‌دهد که FATF ابزاری است که برخلاف تصور دولت، همه دنیا آن را قبول ندارند.
تصور اشتباه دیگری که دولت دارد این است که مساله عدم همکاری بانکی کشورهای دیگر با ایران را ناشی از FATF می‌داند درحالی که ما مساله خیلی بزرگتری نسبت به FATF در این زمینه داریم و آن هم تحریمهای ثانویه بانکی آمریکاست و این تحریمها روی روابط بانکی ایران اثرگذار بودهاند و اینکه شخصی در سطح معاون وزیر امور خارجه چنین ادعایی می کند که FATF همان پاسپورت است برای روابط بانکی، نشان می‌دهد که ایشان به لحاظ درک مسائل بین‌المللی بانکی تصور اشتباهی از شرایط دارند. متاسفانه معاونت اقتصادی وزارت خارجه که باید پیشقراول اقدامات دیپلماتیک برای گسترش روابط اقتصادی ایران و همسایگانش باشد، به شدت به دنبال FATF است، که یک سازوکار غربی است که دقیقا اثرگذاری تحریمها را تشدید می کند؛ بنابراین بنده احساس می کنم که لازم است بیشتر در این باره بحث فنی و کارشناسی صورت بگیرد و از همینجا اعلام می کنم که حاضرم با آقای انصاری و هر کدام از دوستان وزارت خارجه که پیگیر اجرای استانداردهای FATF هستند در این زمینه مناظره کنم، به صورت رسانهای و در هر جایی که آنها بخواهند؛ چون بالاخره باید برای مردم مشخص شود که چه کسی و کدام کارشناسی به مسئولان دولتی مشاوره می‌دهند که نتیجه آن اجرای برنامه اقدام خطرناک FATF میشود؟
در 6 سال گذشته دولت با آزمون و خطاهای بسیاری کارها را پیش برده است. ما مشاهده می‌کنیم که قبل از برجام، وضع معیشتی مردم، ارزش پول ملی، فروش نفت و ... خیلی وضع بهتری داشتیم و این نتیجه برجام بود که در حال حاضر می‌بینیم که در مساله بنزین به این وضع دچار شده‌ایم، چون این تصمیم به دنبال کاهش درآمدهای نفتی ایران گرفته شد و کاهش درآمدهای نفتی هم نتیجه برجام بود. قبل از برجام ما می‌توانستیم روزی بیش از یک میلیون بشکه نفت بفروشیم، اما در حال حاضر فروش رسمی نفت در مقایسه با گذشته به میزان ناچیزی رسید هاست. برای همین بنده فکر میکنم برای این که کشور به سامان برسد باید نظرات تخصصی و کارشناسی که اعلام میشود چه در بحث برجام که آزموده شد و نتیجه‌اش را الان داریم مشاهده می‌کنیم و چه در بحث FATF را به تضارب آرا گذاشت و کم‌هزینه‌ترین و بهینه‌ترین تصمیم‌ها را گرفت چون کشور و مردم بیش از این کشش و توان مدیریت کشور براساس آزمون و خطا و تصورات اشتباه دولت را ندارند.
*مشکلات ایران با آمریکا از طریق مذاکره حل شدنی نیست
فارس: یکی دیگر از موضوعاتی که از سمت مقامات دولتی مانند آقای ظریف، آقای انصاری و حتی آقای همتی رییس کل بانک مرکزی بارها مطرح شده، این است که اگر ما لوایح مرتبط با FATF را تصویب نکنیم، همکاری ما با کشورهای دوست یا همسایه مثل چین، روسیه و عراق قطع میشود؛ نظر شما درباره این اظهارنظرها چیست؟
حاجیلو: ما در سوابق ارتباطمان با FATF تجربیاتی داریم که می‌توانیم متوجه بشویم در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد، وقتی به تعامل ایران با FATF از سال 88 تا 95 و تعامل بانکی ایران با کشورهای دیگر نگاه می کنیم، می‌بینیم که از سال 88 تا 95 که ما در لیست اقدام متقابل FATF بودهایم، آیا روابط بانکی و تجاری ما با دوستانمان مثل چین و روسیه و عراق قطع شده بود؟ در حال حاضر ما سالانه بیش از ده میلیارد دلار با عراق تعامل تجاری داریم، ولی مگر چقدر از این تعاملات بانکی است و واقعا ورود و خروج ایران در لیست اقدامات مقابلهای تاکنون چه اثری روی این روابط داشته است؟ اگر به درستی تعاملات مالی ایران با خارج از کشور بررسی شود مشخص میشود که عمدتا این تعاملات متاثر از تحریمها بوده است و نه FATF و حتی در سال 91-90 که به یکباره کاهش پیدا کرد در حوزه FATF اتفاقی رخ نداده بود و ما قبل و بعد از آن همچنان در لیست اقدام متقابل بودیم و دلیل کاهش تعاملات تحریمهای آمریکا بود که علیه ما اعمال شده بود.
البته باید این نکته را هم اکیدا عرض کنم که معنای این صحبت بنده این نیست که برویم و مشکلمان را با آمریکا حل کنیم، چون این مساله حل‌شدنی نیست و دولت یکبار این راه را رفته است و معیشت مردم را در برجام به تنگنا کشانده است، بنابراین راه حل این است که کاری کنیم که تحریمها بی‌اثر شوند، حتی دور زدن تحریمها هم یک تاکتیک برای کوتاه‌مدت است و ما باید روی بی‌اثر کردن تاثیر تحریمها متمرکز شویم. راهکارهای مختلفی در حوزه بانکی وجود دارد که متاسفانه تاکنون مغفول ماندهاند؛ مثل استفاده از پیمانهای پولی دوجانبه که در سالهای اوج تحریم یعنی سالهای 91-90 حتی کشورهایی مثل روسیه، هند، ترکیه و پاکستان از ما دعوت کردند برای امضای پیمانهای پولی دوجانبه که متاسفانه از سمت دولت‌های ما پیگیری نشد و به جای آن به سراغ برجام و FATF رفتند.
یک نکته خیلی مهم دیگر که بنده لازم است مطرح کنم این است که اگر ایران یک کشور با وضعیت نرمال بود یعنی تحت تحریمهای بانکی نبودیم، FATF می‌توانست بخشی از مسائل ما را حل بکند، اما با وضعیت فعلی تحریمها حتی اگر همین امروز FATF اعلام کند که وضعیت ایران سفید است، به دلیل تحریمهای آمریکا کشورها برای تعاملات بانکی و تجاری با ایران راغب نیستند؛ چون بیش از آنکه از FATF بترسند از تحریمهای آمریکا زخم خوردهاند و از این تحریمها هراس دارند. بانک‌های اروپایی در سالهای گذشته به جرم همکاری با ایران چند میلیارد دلار جریمه شدهاند، مثلا بانک پاریباس فرانسه حدود 9 میلیارد دلار جریمه پرداخت کرده است یا بانک‌هایی مثل کامرز و میتسوبیشی از سمت وزارت خزانه‌داری آمریکا به واسطه جریمه‌ها تحت فشار قرار گرفتند.
فارس: پس اقدامات مقابلهای FATF تاکنون چه تاثیری داشته‌است؟
حاجیلو: عملا تاثیری نداشته است چونFATF در دو نشست اخیر اعلام کرده است که کشورها باید علیه ایران مکانیسم گزارش‌دهی موردی و سیستماتیک از تراکنش‌های مالی ایجاد کنند، نظارت بانکها از شعب خارجی که در ایران مستقر هستند بیشتر شود و شعبات ایرانی که در خارج از کشور مستقر هستند تحت نظارت بیشتری قرار بگیرند که همه اینها در حال حاضر هم به دلیل تحریمهای ثانویه بانکی آمریکا انجام میشود، حتی شدیدتر از نظارتهایی که مورد انتظار FATF است.
*هیچ قطعیتی درباره خروج ایران از لیست سیاه FATF بعد از تصویب لوایح پالرمو و CFT نیست
فارس: ادعای دیگری که از سمت موافقان FATF به خصوص دولتیها مطرح میشود این است که اگر ما خواستههای FATF به ویژه دو مصوبه الحاق به کنوانسیونهای CFT و پالرمو را تصویب و اجرا کنیم از لیست سیاه خارج می‌شویم، نظر شما در این باره چیست؟ آیا قطعیتی در این زمینه وجود دارد؟
حاجیلو: خیر هیچ قطعیتی نیست؛ مگر کره شمالی که هر دو کنوانسیون را سالهاست پذیرفته است، از لیست FATF خارج شد؟ متاسفانه حتی گاهی به غلط که معلوم نیست سهوی است یا عمدی از سوی موافقان مطرح میشود که فقط ایران و کره شمالی کنوانسیونهای مذکور را نپذیرفته‌اند. در حالی که این موضوع یک دروغ بزرگ است و کره شمالی هر دو کنوانسیون را تصویب کرده است اما همچنان در لیست سیاه این گروه قرار دارد. FATF ماموریت خود را در سه حوزه تعریف کرده است: مبارزه با پولشویی، مبارزه با تامین مالی تروریسم و مبارزه با اشاعه سلاحهای کشتار جمعی. برنامه اقدامی که از سوی این نهاد برای ایران طراحی شده است صرفا در حوزه اول و دوم است که قطعا پس از این و در گام بعدی این گروه روی حوزه شوم یعنی بحث WMD یا همان سلاحهای کشتار جمعی دست خواهد گذاشت. آنها سلاحهای کشتار جمعی را در 4 دسته تقسیم‌بندی میکنند: سلاحهای شیمیایی، سلاحهای هستهای، سلاحهای میکروبی و ابزار انتقال آنها؛ یعنی موشکهای بالستیک که امکان حمل کلاهک‌های هستهای را دارند از نظر آنها جزو سلاحهای کشتار جمعی محسوب می‌شوند. پس FATF که در بیانیه خود مطرح کرده بود که در صورت اجرای اقدامات توسط ایران، Next Steps برداشته خواهد شد، قطع به یقین این گام بعدی طبق توصیه شماره هفت FATF، مرتبط با مسائل موشکی خواهد بود، ولی در هیچ کجا اعلام نشده است که پس از اجرای برنامه اقدام 41 بندی، ایران از لیست سیاه خارج خواهد شد. بلکه قطعا حتی در صورت اجرای کل بندهای برنامه اقدام، یک برنامه اقدام جدید با محوریت محدودیت برنامه موشکی نوشته خواهد شد.
*اگر ایران عضو کنوانسیون های پالرمو و CFT شود، باید بابت دور زدن تحریم ها پاسخگو باشد
فارس: یک بحث دیگری که مطرح میشود این است که در صورت تصویب نشدن الحاق ایران به دو کنوانسیون در مجمع تشخیص مصلحت نظام ورود دوباره ما به لیست اقدام متقابل حتمی است؛ نظر شما در این باره چیست؟
حاجیلو: این موضوع که FATF ایران را به بازگشت به لیست سیاه تهدید کرده است نشاندهنده چند مساله است؛ نخست آنکه برخورد این گروه ناشی از رفتار سیاسی است و نه حقوقی؛ زیرا ما تاکنون بیش از 90 درصد از برنامه اقدام خودمان را انجام داده‌ایم ولی آیا 90 درصد فشارها برداشته شده است؟ نه تنها خیر، بلکه سه مورد از نه مورد اقدامات متقابل را علیه ایران برگردانده است. دومین پیام، ضعف دولت در دیپلماسی است هم با دبیرخانه FATF و هم با کشورهای دوست که عضو دارای حق رای در مجمع FATF هستند و می‌توانند رای منفی به ورود ایران به لیست اقدام متقابل بدهند. از 9 اقدام متقابل در حال حاضر 4 اقدام در حال اعمال است، ولی دولت نه تنها واکنش مناسبی به سیاسی‌کاری FATF نشان نداده است، بلکه به جای فشار بر خارج و اتخاذ استراتژی صحیح و فعالانه در قبال این گروه، به داخل و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دیدگاه‌های کارشناسانه می‌تازد.
من از همین رسانه به مسئولاندولتی و دوستان مستقر و مرتبط در مرکز اطلاعات مالی که مسئول مذاکره با FATF هستند، عرض میکنم که اگر میخواهند رفتارFATF عوض شود باید بخش مهمی از تعهدات خود را تعلیق کنند و امتیاز آن 90 درصد اقدامات انجام شده را نقد کنند و از فشار بر داخل و اعضای مجمع پرهیز کنند. متاسفانه در دو سه سال اخیر دولت چه در وزارت امور خارجه و چه در وزارت اقتصاد و امور دارایی و معاونت حقوقی رییس جمهور، بخش زیادی از هزینه و انرژی خود را معطوف به فشار بر مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، هیات عالی نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام و دفتر رهبری برای تایید این لوایح نمودند. دولت محترم باید توجه داشته باشد که به‌خاطر تهدیدات پوچ یک نهاد بینالدولی نباید کشور را زیر بار تعهدات حقوقی سنگین برد که قطعا تا سالها برای ما حاشیه‌ساز خواهد شد، همانند آنچه در قضیه NPT (پیمان عدم اشاعه سلاحهای کشتر جمعی) رخ داد و ما مجبور به پاسخگویی حقوقی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدیم، در حالی که تا قبل از دادن تعهد حقوقی تنها هجمه‌های سیاسی-رسانهای علیه ما می‌تواند شکل بگیرد و نه دستاویز حقوقی. در صورت پذیرش عضویت در کنوانسیونهای مذکور ما به لحاظ حقوقی بابت دور زدن تحریمها، حمایت از سپاه، مسائل منطقه‌ای، اقتدار موشکی و ... مجبور به پاسخگویی خواهیم بود.
*انتظار خروج ایران از لیست سیاه FATF، انتظاری غیرواقعی است
فارس: ساختار تصمیم‌گیری در FATF چگونه است و آیا با وجود این ساختار شانسی برای بهتر شدن وضعیت ایران در این گروه وجود دارد؟
حاجیلو: مکانیزم تصمیم‌گیری در FATF طبق آنچه این گروه و خود دولت بنابر تجربه سال 96 اعلام کردهاند به شیوه اجماع موثر است. اجماع موثر یعنی در یک تصمیم‌گیری اگر بیش از یک کشور مخالف آن تصمیم باشند، آن تصمیم گرفته نمی‌شود؛ یعنی برای آنکه تصمیمی گرفته شود حداکثر باید یک مخالف داشته باشد، که با وجود ایالات متحده آمریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان، شورای همکاری خلیج فارس و آرژانتین که از مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی ایران هستند و نسبت به رفتار انگلیس و کشورهای اروپایی نیز هیچ اطمینانی نداریم، به هیچ وجه خروج ایران از لیست اقدام متقابل یا بهتر شدن وضعیت ما محتمل نیست پس باید براساس واقعیات تصمیم گرفت و انتظار اینکه وضعیت ما در این گروه سفید شود انتظاری غیرواقعی و مبتنی بر تخیل است. البته این شیوه تصمیم‌گیری همان طور که به ضرر ماست می‌تواند در ورود دوباره به لیست اقدام متقابل به نفع ما باشد چون در آن صورت هم با مخالفت کشورهایی مثل روسیه، چین و ترکیه امکان ورود دوباره به لیست سیاه امکانپذیر نیست، البته به شرط دیپلماسی فعالانه دولت.
*قطعا با پیوستن به کنوانسیون های FATF وضعیت اقتصادی بدتر خواهد شد
*تصمیم سازان همکاری ایران با FATF در داخل کشور نبودند
فارس: درباره اجرای استاندارهای FATF دوگانه‌ای مطرح است مبنی بر اینکه از طرفی مقامات دولتی ادعا میکنند اجرای این استانداردها باعث کاهش تاثیر تحریم میشود و از طرفی مخالفان FATF و کارشناسان میگویند که این استانداردها و در کل اجرای خواستههای FATF باعث افزایش فشار تحریمی خواهد شد؛ نظر شما در اینباره چیست؟
حاجیلو: اصلا نظر بنده در این زمینه مهم نیست و نظرFATF و آمریکایی‌ها که به برخی مسائل اذعان کردهاند مهمتر است. FATF صریحا میگوید که استانداردهای من برای جلوگیری از دور زدن تحریمهاست. منوخین وزیر خزانه‌داری آمریکا میگوید که FATF برای جلوگیری از دور زدن تحریمهاست. گزارش منتشر شده چند ماه قبل اندیشکده امریکن اینترپرایز آمریکا اذعان دارد که ما باید از FATF به عنوان ابزاری برای جلوگیری از دور زدن تحریمها توسط ایران، روسیه و چین استفاده کنیم. وقتی ما در موارد متعدد سند داریم چرا به دنبال تحلیل برویم؟ اظهر من‌الشمس است که پیوستن به کنوانسیونهای مورد نظر FATF که منجر به شفافیت اطلاعاتی ایران میشود، منجر به بدتر شدن وضعیت اقتصاد ما خواهد شد. چیزی که روشن است این است که آمریکایی‌ها به دنبال اطلاعات مالی و بانکی از ایران هستند و حتی حاضر هستند برای آن هزینه‌های هنگفت بپردازند، شاهد مثال آن هم این است که حاضر بودند برای لو دادن یک شماره حساب بانکی مربوط به فروش نفت ایران یک میلیون دلار بپردازند. ما در جنگ اقتصادی هستیم و مشخص است که در جنگ، طرف مقابل به دنبال اخذ اطلاعات است تا ضربات کاری‌تری وارد کند و دادن گرای دقیق در جنگ اقتصادی فقط تحریمها را تشدید و وضعیت معیشتی مردم را بدتر میکند. بخش زیادی از عدم توانایی در فروش نفت ایران در حال حاضر به این دلیل است که بعد از برجام بخش زیادی از اطلاعات در قالب شرکتهایی که به کشورمان آمدند لو رفت و ایران مشتش را باز کرد و برای آمریکا مشخص شد که طرف تعاملات ایران چه کسی یا کسانی هستند و به همین دلیل دیگر نمی‌توانیم مثل گذشته نفت بفروشیم.
یک نکته‌ای را هم من لازم است که خدمت شما عرض کنم. تصمیم همکاری با FATF تصمیمی بود که توسط دولت گرفته شد ولی تصمیم‌سازان آن در داخل کشور نبودند. از طرفی اروپایی‌ها در دوران پسابرجام بر این مساله اصرار کردند و هم اکنون هم صراحتا اعلام میکنند که باید برنامه اقدام FATF و استانداردهای آن اجرا شود، آنها حتی عملیاتی شدن اینستکس را هم منوط به اجرای استانداردهای FATF قرار دادند و آمریکایی‌ها هم وارد صحنه شدند و دیدیم که وزیر امور خارجه آمریکا، پمپئو چندی قبل اعلام کرد که ایران باید فورا و بدون اعمال هیچگونه شرطی به این کنوانسیون‌ها بپیوندد. حتی صندوق بین‌المللی پول هم که مشخصا ابزار سلطه است توصیه کرد که ایران باید توصیه های FATF را اجرا کند.
*قطعا لایحه الحاق ایران به CFT در مجمع تشخیص مصلحت تایید نمی‌شود
*صدر را به مناظره درباره FATF دعوت میکنم
فارس: به نظر شما سرانجام وضعیت لایحه CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام چه خواهد شد و اگر شما به جای اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام بودید چه تصمیمی درباره این موضوع می گرفتید؟
حاجیلو: بنده اول راجع به پالرمو عرض کنم که مجمع شجاعت به خرج داد و به نوعی آن را رد کرد چون اگر یکسال از تاریخ ارجاع یک مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام بگذرد و مجمع هیچ تصمیمی نگیرد، نظر شورای نگهبان غالب میشود؛ در زمینه کنوانسیون پالرمو هم نظر شورای نگهبان بر اساس اصل 110 قانون اساسی و برمبنای نظر هیات عالی نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام بر رد این مصوبه مجلس بود؛ بنابراین با گذشت یکسال و در مهرماه امسال این مصوبه رد شد که در مورد لایحه الحاق به CFT نیز در صورت تصمیم نگرفتن مجمع تا تاریخ 30 دی همین اتفاق خواهد افتاد. البته از بین اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز یکی از اعضای محترم که در این مدت به شدت پیگیر تایید این لوایح بودند جناب آقای صدر هستند که ایشان هم نظرات شاذ و عجیبی در حوزه FATF داشتهاند که من ایشان را هم در یک جلسه رسانهای به مناظره دعوت میکنم تا مشخص شود که FATF به ضرر معیشت مردم است یا به نفع آن.
قطعا لایحه الحاق به CFT در مجمع تایید نمی‌شود و بنده فکر میکنم اگر تلاش موافقان FATF به جای اینکه معطوف بر یک مساله تمام شده باشد، بر موضوعات مهم دیگر باشد. مثلا تعاملات ایران با کشور عراق در سال 10 میلیارد دلار است-این در حالی است که مثلا با کشور انگلیس در سال 30 میلیون دلار تعاملات تجاری داریم- اگر با ده کشور دوست و همسایه سالیانه 10 میلیارد دلار تعاملات تجاری داشته باشیم، عملا در مقابل تحریمها مقاوم شده‌ایم. اگر دولتیها به جای خسته کردن خود بر سر مسائل بیهوده و معطل گذاشتن کشور و به هدر دادن سرمایه و از طرفی رسانه‌های دولتی به جای ریپورتاژهای تبلیغاتی و مصاحبه با افراد غیرمطلع و غیرمتخصص، در راستای پیشبرد دیپلماسی فعالانه اقتصادی و سیاستهای مقاومسازی اقتصاد تلاش میکردند، قطعا نتایج بهتری عاید کشور و مردم می‌شد.
* ارکان نظام درباره توافق ایران و اروپا در حال دور خوردن هستند
فارس: در انتهای بخش اول مصاحبه، اگر نکته دیگری درباره FATF هست، بفرمایید
حاجیلو: بنده لازم می‌دانم یک نکته درباره توافق محرمانه‌ای که در تابستان اخیر منعقد شد و خبر آن توسط خبرگزاری فارس و روزنامه کیهان منتشر شد و برخی فعالان دانشجویی نیز نسبت به آن واکنش نشان دادند، عرض کنم. یک توافقی بین ایران و اروپا برای انتقال اطلاعات اقتصادی به اروپا شکل گرفت که واکنشهای بسیاری را از سوی دلسوزان در پی داشت، اما با سکوت دولت مواجه شد و این نشاندهنده این است که متاسفانه احتمالا خبر درست بوده‌است. خوب است که دولت به طور شفاف برای مردم توضیح دهد که توافق منعقده دقیقا چه بوده، چه اطلاعاتی قرار است منتقل شود و چه آثاری می‌تواند داشته باشد آن هم در شرایط تحریمی که طرف مقابل به شدت به دنبال شناسایی بازیگران اقتصادی ماست چرا باید اطلاعات را به اروپا که قطعا شریک راهبردی آمریکاست منتقل کنیم. متاسفانه به نظر می‌رسد که ارکان نظام مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام که روی مساله انتقال اطلاعات در ماجرای FATF حساس بودند، در این قضیه در حال دور خوردن هستند و دولت تصمیم دارد اطلاعات را از در پشتی منتقل کند و این معضل، هوشیاری دو چندان مجمع تشخیص مصلحت نظام را می‌طلبد.
انتهای بخش اول مصاحبه
مصاحبه کننده: محمود سحابی
انتهای پیام/